Loading ...
/* Dont copy */

स्त्री रोग समज आणि गैरसमज (आरोग्य)

स्त्री रोग समज आणि गैरसमज (आरोग्य) - स्त्रीयांमधील रोगांचे असलेले समज आणि गैरसमज याबद्दल विस्तृत माहिती देणारा लेख.

स्त्री रोग समज आणि गैरसमज (आरोग्य)

गैरसमज बाळगणारी व्यक्ती “आम्हाला सर्व काही माहिती आहे.” ह्या भ्रमातच वावरत असते


स्त्री रोग समज आणि गैरसमज (आरोग्य) - अनेक गैरसमज स्त्री जीवनातील खास क्षमतेविषयी म्हणजेच मासिक पाळी, गर्भधारणा बाळंतपण वगैरेच्या बाबतीत स्त्रियांच्या व पुरुषांच्या मनात घर करून आहेत, आणि अज्ञानापेक्षाही काही वेळा चुकीचे ज्ञान (म्हणजेच गैरसमज) जास्त त्रासदायक ठरतात.

Article for Gynecological diseases.



एक सुशिक्षित गृहस्थ, त्यांच्या पत्नीला प्रथमच दिवस राहिले असताना, तिसऱ्या महिन्यात त्रास होत होता म्हणून तपासणीसाठी घेऊन आले. गर्भ व्यवस्थित वाढत असल्याची खात्री करून त्यांना इतर सूचना दिल्या. त्यातच “शक्यतो संबंध ठेवू नका” असं सांगितलं. त्यावर त्यांनी उलट विचारलेला प्रश्न म्हणजे, “पण डॉक्टर, आम्ही जर नियमित संबंध नाही ठेवला तर मग गर्भ पोसला कशावर जाईल?” अशाच तऱ्हेचे अनेक गैरसमज स्त्री जीवनातील खास क्षमतेविषयी  म्हणजेच मासिक पाळी, गर्भधारणा, बाळंतपण वगैरेच्या बाबतीत स्त्रियांच्या व पुरुषांच्या मनात घर करून आहेत आणि अज्ञानापेक्षाही काही वेळा चुकीचे ज्ञान (म्हणजेच गैरसमज) जास्त त्रासदायक ठरतात. अज्ञानी माणूस समजून घेण्याच्या मनःस्थितीत असतो. पण गैरसमज बाळगणारी व्यक्ती “आम्हाला सर्व काही माहिती आहे.” ह्या भ्रमातच वावरत असते.

गरोदरपणी पती पत्नी संबंध:


गरोदरपणी समागम करण्याने गर्भपात किंवा अपुऱ्या दिवसाचं बाळंतपण होण्याची शक्यता वाढते ती ‘धक्का’ लागण्यामुळे असंच आतापर्यंत आपण समजत होतो. परंतु आता संशोधनानं असं सिद्ध झालं आहे की, वीर्यामध्ये असे काही घटक आहेत की ज्याच्यामुळे गर्भाशयाला कळा येतात. याच तऱ्हेची इंजेक्शन उपलब्ध असून त्यांचा गर्भपात करण्यासाठी किंवा बाळंतपण सुरू करण्यासाठी (Induction of Labour) केला जातो. तेव्हा गरोदरपणी, विशेषतः पहिल्या चार महिन्यात आणि पूर्वी कधी गर्भपात झाला असल्यास ‘शारीरिक संबंध’ न ठेवणं श्रेयस्कर असते. या काळात आणि सबंध गरोदरपणात पत्नीला पतीकडून निराळ्या अर्थांनी भरपूर प्रेम मिळायला हवं! गरोदरपण हा काही आजार नव्हे, तरीपण दर महिन्यातून एकदा तरी तज्ञ डॉक्टरांकडून तपासून घेणं आवश्यक आहे. कारण रक्तदाब वाढणं, लघवीत दोष येणं, जुळी असणे, मूल पायाळू किंवा आडवं असणं वगैरे सारखे महत्त्वाचे दोष गरोदर स्त्रीला ओळखता येता नाहीत.

गरोदरपणातील औषधे, आहार व मुलाचे वजन:


डॉक्टर गरोदरपणात खूपच औषधं देतात, त्यामुळं मूल पोसलं जातं असा एक मोठा गैरसमज साधारण लोकातच आहे, तर काही डॉक्टरच्या मनातपण आहे. पण आईला औषध देऊन गर्भाचं वजन वाढवताच येत नाही हे शास्त्रीय सत्य आहे. गर्भ हा बांडगूळ (Parasite) सारखा वाढतो. त्याला जे हवं ते सर्व आईच्या रक्तातून गर्भ शोषून घेतो. म्हणूनच वरून अशक्य वाटणाऱ्या स्त्रीलासुद्धा (स्त्रीरोगाबद्दल आपल्याकडे अनेक गैरसमज आहेत. तसेच स्वतः स्त्रीच आपल्या आजाराकडे बऱ्याचवेळा दुर्लक्ष करीत असते. हे प्रकृतीच्या दृष्टीने अत्यंत अयोग्य असते.) ८ ते १० पौंडाचीसुद्धा मुलं होतात. त्या उलट अतिशय सदृढ स्त्रीचं पुऱ्या महिन्याचं मूलसुद्धा काही वेळा फक्त ४ ते ५ पौंडाचा होतं. समजून घेण्याची गोष्ट एवढीच की, गर्भाचं वजन हे आईच्या आहारा - औषधापेक्षा जास्त अनुवंशिक गोष्टींवर अवलंबून असतं. गरोदरपणी दिलेली औषध ही गर्भापेक्षाही आईला काही कमी पडू नये, तिची प्रकृती खराब होऊ नये म्हणूनच दिलेली असतात. त्यांचा प्रत्यक्ष गर्भावर परिणाम फारच थोडा होतो.

गर्भधारणा झाली असल्यास आणि गर्भ व्यवस्थित वाढायला हवा असल्यास योग्य आणि भरपूर आहार घेणं अत्यंत आवश्यक आहे. उलट्या, मळमळणं यावर औषधी उपायकरून त्या थांबविता येतात. शिवाय या काळात, काय खावं याकडं जास्त लक्ष न देता कोणताही रुचेल-पचेल तो आहार पोटात जाणं आणि टिकणं याकडं लक्ष दिलं पाहिजे. केळी, पपई किंवा असेच काही अन्य पदार्थ खाऊ नयेत असा एक गैरसमज आहे. परंतु कोणत्याही विशिष्ट पदार्थांच्या सेवनाने गर्भपात होतात असं आढळलेलं नाही. उलट आहार न घेण्यामुळं किंवा करण्यामुळं गर्भपात होऊ शकतो. गरोदर स्त्रियांनी कडक उपवास तर मुळीच करू नयेत. गर्भाला उपवास घडविण्यात कोणतंच पुण्य नाही. उलट लहान अर्भकाला उपाशी ठेवण्याचं पापच अंगी लागेल.

दिवस गेल्याचे कळण्यासाठी चाचण्या


गर्भधारणा झाली आहे किंवा नाही हे ठरविण्यासाठी हल्ली 'Testing' ची इंजेक्शनं घेण्याची जरुरी राहिलेली नाही. उलट अशा तऱ्हेच्या इंजेक्शन्समुळे गर्भामध्ये विकृती येण्याची शक्यता आढळलेली आहे. म्हणून इंजेक्शनाऐवजी हल्ली लघवीची तपासणी करून गर्भधारणा असल्याची किंवा नसल्याची पाच मिनिटांत खात्री करता येते. त्याचाच वापर जास्त करायला हवा.

यशस्वी बाळंतपण


गरोदरपणाप्रमाणेच बाळंतपणाविषयीही अनेक गैरसमज आहेत. यशस्वी बाळंतपण याचा अर्थ टाक्याशिवाय, ऑपरेशनशिवाय  (बाळंतपणा नंतर बाळाच्या तब्येतीकडे लक्ष देताना स्वतःच्या प्रकृतीची हेळसांड होऊ न देण्यासाठी काळजी घ्यावी.) बाळंतपण असं समीकरण मांडलेलं दिसतं, ते मुळात चुकीचे आहे. ज्या बाळंतपणाच्या शेवटी मूल आणि आई सुखरुप असतात, ते बाळंतपण यशस्वी, नॉर्मल अशी व्याख्या आहे. मात्र ते टाक्याचं किंवा शस्त्रक्रियेचं असलं तरीसुद्धा! कारण टाके घालणं किंवा शस्त्रक्रिया (फॉर्सेप्स किंवा सिझेरियन) ही मुलाला किंवा आईला धोक्यातून वाचविण्याकरिताच करतात, हा शास्त्रीय दृष्टीकोन समजून घ्यायला हवा. पूर्वी १८-१२ मुलं होत असत. काही मुले बाळंतपणात गेली तरी वावगं मानत नसत. परंतु आज प्रत्येक मुल हा एक नवीन जीव आहे आणि त्याला वाचविणं आणि सुरक्षितपणे या जगात आणणं यासाठी काहीही करावं लागलं तरी ते रास्तच आहे हा दृष्टीकोन ठेवायला हवा.

खालून होणाऱ्या बाळंतपणांतसुद्धा टाके घालावे लागल्यास त्यामुळे पुढे उद्भवणारा योनिभागाचा ढिलेपणा (Prolapse) टाळता येतो. योग्य वेळी टाके न घातल्यास उतारवयात ‘माय‍अंग’ बाहेर पडून मोठी शस्त्रक्रिया करून घेण्याची वेळ येते. याचा अर्थ प्रत्येक बाळंतपणात टाके घालावेच लागतात असा नव्हे. पण टाके घालावे लागले, विशेषतः पहिल्या बाळंतपणात, तर त्यात वावगं काहीच नाही हे समजूत घ्यायला  हवं. त्याचप्रमाणं बाळंतपणानंतर प्रकृती पूर्ववत व्हावी म्हणून परंपरेनं ज्या काही गोष्टी इष्ट मानल्या आहेत त्यातलासुद्धा अंधश्रद्धेचा भाग सोडून, उपयुक्त व व्यवहार्य तेवढा भाग स्वीकारायला हवा. उदाहरणार्थ   पोट बांधणं किंवा शेक शेगडी घेणं घेणं. गरोदरपणात पोटाचे स्नायू ताणले गेल्यामुळं बाळंतपणानंतर लगेच पोट थोडं शिथील वाटतं पण पोट बांधून ठेवल्यानं ते ‘सुटायचं’ टाळता येतं हा गैरसमज आहे. बाळंतपणानंतर शक्य तेवढ्या लवकर (सिझेरियन झाले असल्यास टाके भरून आल्यावर) पोटाचे व्यायाम सुरू करावे. सुरुवातीला झोपूनच किंवा बसून (व नंतर उभं राहून) श्वास पूर्ण बाहेर सोडून पोट आत (खपाटीला) ओढून घ्यावे. जेवढा वेळ धरता येईल तेवढा वेळ, घट्ट धरावे व मग पूर्ण सैल सोडावे याप्रमाणे सकाळी, दुपारी, संध्याकाळी व रात्री १० - १० वेळा केल्याने पोटाचे स्नायू घट्ट होतात. पुढे हळूहळू शाळेतील P. T. चे व्यायाम किंवा योगासनापैकी काही आसने (शलभासन, सर्वांगासन, हलासन, भुजंगासन वगैरे) करावीत.

ज्यांना काही कारणास्तव जास्त दिवस किंवा काही आठवडे अंथरुणातच पडून रहावं लागतं, (रक्तस्त्राव होऊन किंवा ताप येऊन अशक्तपणा आला असल्यास) त्यांना व्यायाम करणे अशक्य असल्याने अशा बाळंतपणासाठी सबंध अंगाला मॉलिश करून घेतले तर व्यायामाइतका हलकेपणा शरीराला वाटेल.

कुटुंबनियोजन


बाळंतपणानंतर मासिकपाळी पूर्ववत सुरू व्हायला काही  महिन्याचा काळ लागतो. अंगावरचंच दूध पाजत असलेल्या स्त्रियांना कित्येकदा ६ महिने ते वर्षांपर्यंतही पाळी सुरू होत नाही. परंतु या काळात गर्भधारणा होणं पूर्णतः शक्य असतं हे लक्षात ठेवायला हवं. यासंबंधीच्या गैरसमजूतीतूनच आणि लौकर तपासून न घेतल्यामुळे फार उशीर होतो आणि मग नको असलेलं मूल ‘पदरात’ पडतं, तेव्हा संतती नियमनासाठी पाळी सुरू होईपर्यंत वाट पहाण्याची जरुरी नाही, बाळंतपणानंतर किंवा गर्भपातानंतर लगेच एकदोन आठवड्यातच संतती नियमनाची काळजी घ्यायला सुरू करायला हवं.

‘लूप’ ऐवजी अलिकडेच नव्याने वापरली जाणारी ‘कॉपर टी’  (CuT) सारखी साधनं जास्त सुखाची आहेत. ‘लूप’ किंवा कॉपर टी’ सारख्या साधनांनी कॅन्सर सारखा रोग होऊ शकतो, हा गैरसमज आहे. ‘लूप’ किंवा ‘कॉपर टी’ ही साधने फक्त पाळणा लांबण्यासाठी असतात म्हणजेच त्यांच्या वापराला २ - ३ वर्षांपर्यंतचा निर्बंध असतो. ही साधने कुटुंब नियोजनाच्या ऑपरेशनच्या ऐवजी वापरण्याची साधने आहेत. अंगावरून फार जाणे, पोटात दुखणे इत्यादी त्रास सुरू झाल्यास लूप किंवा कॉपर टी काढून टाकता येते व इतर साधने कुटुंब नियोजनासाठी वापरता येतात.

संततीनियमनाची शस्त्रक्रिया ही शरीराच्या कोणत्याही इतर भागाशी किंवा कार्याशी संबंधीत नसते. म्हणूनच त्यापासून होणारे परिणाम म्हणून जे सामान्यतः समजले जातात ते सर्वच काल्पनिक किंवा गैरसमजुतीपोटी असतात. उदाहरणार्थ पोट सुटणं, वजन वाढणं, कामवासना कमी किंवा जास्त होणं, केस गळणं, अशक्तपणा येणं, पाळी अनियमीत होणं! मुळात शस्त्रक्रिया जर नीट झाली असेल आणि नंतरच्या तपासणीत जर कोणताही दोष आढळला नाही तर वरीलपैकी कोणत्याही तक्रारीचा शस्त्रक्रियेशी संबंध जोडता येत नाही. संतती नियमनाच्या शस्त्रक्रियेविषयी वर जी चर्चा केली तीच पुष्कळ अशी गर्भाशय काढण्याच्या (Hysterectomy)शस्त्रक्रियेसंबंधी पण खरी आहे. ही शस्त्रक्रिया साधारणतः चाळीशीच्या नंतर करतात, पण जरुरी वाटल्यास त्याआधीसुद्धा करण्यास हरकत नसते. कारण या शस्त्रक्रियेत ‘स्त्रीग्रंथी’ (Ovaries) काढून टाकत नाहीत आणि स्त्रीचं हे गर्भाशयावर अवलंबून नसतं तर स्त्रीग्रंथीवर! म्हणून गर्भाशय काढण्याची स्त्री ही शारीरिक व मानसिकदृष्ट्या पूर्णतः स्त्रीच रहाते. फक्त मासिकपाळी येणं व मूल होणं या दोन गोष्टी बंद होतात. पण या दोन्हीपैकी मुलं होण्याचं बंद झाल्यावर मासिक पाळीला तसा काहीच अर्थ (Significance)  नसतो. ती येणं आणि न येणं यावर प्रकृती अवलंबून नसते. म्हणून ती शस्त्रक्रिया करून बंद झाल्यास काहीच बिघाड होत नाही.

मासिक पाळी


मासिकपाळीसंबंधीच आणखी अनेक गैरसमजुती आहेत. पाळीला जास्त रक्तस्त्राव झाल्यास चांगलं असा एक अत्यंत चुकीचा समज पुष्कळांच्या मनात आहे. रक्त हे रक्त आहे आणि शरीराच्या दृष्टीकोनातून रक्त हे जीवन आहे. तेव्हा ते कुठूनही जास्त प्रमाणात वाहणं हे धोक्याचं आहे. ‘निदान’ हा शिक्का मारला म्हणजे तो खूप गेला तरी योग्य असं समजू नये. याउलट विटाळ कमी जाण्याला काही स्त्रिया फार धोक्याचं समजतात. विटाळ (रक्त) जास्त वाहणं जसं धोक्याचं आहे तसं कमी जाणं हे मुळीच धोक्याचं नाही. कमी जाण्यामुळं अंगात रक्त टिकून रहातं व प्रकृती सुधारते. पण स्त्रिया याला ‘लठ्ठपणा’ समजून विटाळ जास्त जावा म्हणून औषधं घेतात. विटाळ कमी गेल्यानं लठ्ठपणा येत नाही. तर उलट कशानंही लठ्ठपणा आल्यास त्यामुळे विटाळ कमी जातो अशी खरी गोष्ट आहे. म्हणून विटाळ ‘साफ’ जाण्यासाठी काहीही उपाययोजना करण्याची जरुरी नाही. उलट वजन कमी करणे हा म्हटलं तर त्यावरचा उपाय आहे.

त्याचप्रमाणं विटाळ नियमित किंवा अनियमित असणं आणि मूल होणं याचाही काही परस्परसंबंध नाही. पाळी अनियमित असली तरीही गर्भधारणा होते हे लक्षात ठेवायला हवं. उलटपक्षी अनियमित असलेली पाळी मुद्दाम नियमित करायला गेल्यास गर्भधारणा व्हायला वेळ लागतो. गर्भधारणा न होण्याची इतर कारणं आहेत त्या सर्वांची छाननी होणं जास्त जरुरीचं असतं. गर्भधारणेसाठी पाळी नियमित करण्याची मुळीच जरुरी नाही.

क्युरेटिंग:


याचप्रमाणे क्युरेटिंग करून मुलं होतात असा आणखी एक मोठा गैरसमज आहे क्युरेटिंग. (DNC) ही एक तपासणी आहे, गर्भधारणेच्या आड येणाऱ्या काही कारणांचा उलगडा होण्यासाठी आणि करायचंच असेल तर हे क्युरेटिंग मासिक पाळीच्या आधी (नंतर नव्हे) करावे लागते. पण ‘पिशवी साफ’ करण्याच्या उद्देशानं पुष्कळवेळा पाळीनंतर क्युरेटिंग करतात. पिशवी (गर्भाशय) कधीच घाण नसते. तेव्हा ती साफ करणं हीच मुळी चुकीची समजूत आहे. याउलट गर्भपात अर्धवट झाला असल्यास तो पूर्ण करण्यासाठी क्युरेटिंग करावंच लागतं. नाहीतर खूप रक्तस्त्राव होऊन अशक्तपणा येतो. पण क्युरेटिंगमुळे किंवा एरवी सुद्धा एकदा गर्भपात झाला म्हणजे ‘गर्भपाताची’ सवय लागते असा एक समज आहे. गर्भपात अनेक कारणामुळे होतात. त्याची तपासणी होऊन एकाच कारणामुळे पुन्हा पुन्हा गर्भपात होतात की दरवेळी निराळी कारणं असतात हे तपासून ठरवायला लागतं. गर्भपाताची सवय लागणं असा प्रकार नसतो. योग्य कारण हुडकून काढल्यास ही सवय तोडता येते.

गर्भपात


पहिल्या तीन महिन्यातले पुष्काळसे गर्भपात हे टाळता येतातच असे नाही, कारण पुष्कळदा गर्भबीजंच मुळात खराब (Genetic defects) असतं. याउलट दुसऱ्या तिमाहीतील गर्भपात हे पुष्कळ प्रमाणात टाळता येतात. विशेषतः गर्भाशयाच्या तोंडाचा अधूपणा आढळल्यास त्याला टाके घालून पूर्ण दिवस होईपर्यंत गर्भ टिकविता येतो. गर्भ जितका मोठा व जास्त दिवसांचा असेल तेवढा सशक्त असतो. एक जुना गैरसमज आहे की, सातव्या महिन्यापेक्षा आठव्या महिन्यातील मूल जास्त अशक्त असतं व ते जगत नाही. पण हा निव्वळ गैरसमज आहे. याला कोणताच शास्त्रीय आधार नाही. योग्य काळजी घेतल्यानं सातव्यापेक्षाही आठव्या महिन्यातलं मूल जगण्याची व नीट वाढण्याची जास्त शक्यता असते हे सत्य आहे.

बालकासंबंधी गैरसमजुती:


मूल जन्माला आल्यावर त्या तान्ह्या अर्भकाविषयीच्या काही गोष्टी लक्षात ठेवायला हव्यात. पहिली म्हणजे मुलगा असो की मुलगी, काही बाळांना जन्मतःच स्तनांची थोडी गाठ असते. ही दुधाची गाठ आहे म्हणून पिळून काढण्याची शिकवणूक घातक आहे. त्या गाठी चार-सहा दिवसात आपोआप विरतात. काहीही न करणे हाच त्यावर उपाय. त्याच कारणास्तव (आईच्या रक्तातील Hormones मुळं) काही नवजात बालिकांना थोडा ऋतुस्त्रावपण होतो. त्यावरसुद्धा काहीच करायचं नसतं. ते आपोआप थांबत. तसंच बाळाच्या डोक्यावर येणारं टेंगूळ हे सुद्धा दीड दोन महिन्याच्या अवधीत आपोआप सपाट होतं. त्याला चोळण्यानं इजा पोचू शकते. इथंही काही न करणं हाच उपाय असतो.

वरील सर्व उदाहरणावरून हे लक्षात येईल की अनेक गैरसमज आपण मनात बाळगतो. त्याचं मुख्य कारण म्हणजे आपण विज्ञानाच्या प्रगतीकडे लक्ष देत नाही. विज्ञानपण रोज बदलतं. नव्या नव्या शोधामुळं जे ठरतं म्हणूनच अनेक जुन्यात जुन्हा वाटणाऱ्या गोष्टी विज्ञानाच्या उजेडात नव्या म्हणून स्वीकारल्या जातात. विज्ञानातसुद्धा परंपरा असते. नवीन शोध एकदम स्वीकारले जात नाहीत. तेव्हा गैरसमजुती टाळण्याचा एकच उपाय म्हणजे बदलत्या काळाबरोबर आपणही बदलतं राहाणं. कोणतेही समज “पक्के” असे न मानता, “आज माहिती आहे त्यानुसार सत्य” एवढंच त्याला महत्त्व देणं हेच योग्य आहे.

- डॉ. एच. एन. फडणीस

अभिप्राय

नाव

अ रा कुलकर्णी,1,अ ल खाडे,2,अ ज्ञा पुराणिक,1,अंकित भास्कर,1,अंजली भाबट-जाधव,1,अंधश्रद्धेच्या कविता,5,अकोला,1,अजय दिवटे,1,अजित पाटणकर,18,अनंत दळवी,1,अनंत फंदी,1,अनंत भावे,1,अनिकेत येमेकर,2,अनिकेत शिंदे,1,अनिल गोसावी,2,अनिल भारती,1,अनिल वल्टे,8,अनुभव कथन,19,अनुरथ गोरे,1,अनुराधा पाटील,1,अनुराधा फाटक,39,अनुवादित कविता,1,अपर्णा तांबे,7,अब्राहम लिंकन,2,अभंग,6,अभिजित गायकवाड,1,अभिजीत टिळक,2,अभिव्यक्ती,1386,अभिषेक कातकडे,5,अभिषेक घुगे,1,अमन मुंजेकर,7,अमरश्री वाघ,2,अमरावती,1,अमित पडळकर,4,अमित पवार,1,अमित बाविस्कर,3,अमित सुतार,1,अमुक-धमुक,1,अमृत जोशी,1,अमृता शेठ,1,अमोल कोल्हे,1,अमोल तांबे,1,अमोल देशमुख,1,अमोल बारई,7,अमोल वाघमारे,1,अमोल सराफ,2,अरविंद जामखेडकर,1,अरविंद थगनारे,5,अरुण कोलटकर,1,अरुण म्हात्रे,1,अर्चना कुळकर्णी,1,अर्चना डुबल,2,अर्जुन फड,3,अर्थनीति,3,अल्केश जाधव,1,अविनाश धर्माधिकारी,2,अशोक थोरात,1,अशोक रानडे,1,अश्विनी तातेकर-देशपांडे,1,अश्विनी तासगांवकर,2,अस्मिता मेश्राम-काणेकर,7,अहमदनगर,1,अक्षय वाटवे,1,अक्षरमंच,1132,आईच्या कविता,29,आईस्क्रीम,3,आकाश पवार,2,आकाश भुरसे,8,आज,8,आजीच्या कविता,1,आठवणींच्या कविता,18,आतले-बाहेरचे,3,आतिश कविता लक्ष्मण,1,आत्मविश्वासाच्या कविता,15,आदर्श कामिरे,4,आदित्य कदम,1,आदेश ताजणे,8,आनंद दांदळे,8,आनंद प्रभु,1,आनंदाच्या कविता,26,आमट्या सार कढी,18,आर समीर,1,आरती गांगण,2,आरती शिंदे,4,आरत्या,82,आरोग्य,21,आशा गवाणकर,1,आशिष खरात-पाटील,1,आशिष चोले,1,इंदिरा गांधी,1,इंदिरा संत,6,इंद्रजित नाझरे,26,इंद्रजीत भालेराव,1,इतिहास,281,इलाही जमादार,1,इसापनीती कथा,48,उत्तम कोळगावकर,2,उदय दुदवडकर,1,उन्मेष इनामदार,1,उपवासाचे पदार्थ,15,उमा पाटील,1,उमेश कानतोडे,1,उमेश कुंभार,14,उमेश चौधरी,1,उस्मानाबाद,1,ऋग्वेदा विश्वासराव,5,ऋचा पिंपळसकर,10,ऋचा मुळे,18,ऋषिकेश शिरनाथ,2,ऋषीकेश कालोकार,2,ए श्री मोरवंचीकर,1,एच एन फडणीस,1,एप्रिल,30,एम व्ही नामजोशी,1,एहतेशाम देशमुख,2,ऐतिहासिक स्थळे,2,ऑक्टोबर,31,ऑगस्ट,31,ऑडिओ कविता,15,ऑडिओ बुक,1,ओंकार चिटणीस,1,ओम ढाके,8,ओमकार खापे,1,ओशो,1,औरंगाबाद,1,कपिल घोलप,12,करण विधाते,1,करमणूक,72,कर्क मुलांची नावे,1,कल्पना देसाई,1,कल्याण इनामदार,1,कविता शिंगोटे,1,कवितासंग्रह,280,कवी अनिल,1,कवी ग्रेस,4,कवी बी,1,काजल पवार,1,कार्यक्रम,12,कार्ल खंडाळावाला,1,कालिंदी कवी,2,काशिराम खरडे,1,कि का चौधरी,1,किरण कामंत,1,किल्ले,97,किल्ल्यांचे फोटो,5,किशोर चलाख,6,किशोर पवार,1,कुठेतरी-काहीतरी,3,कुणाल खाडे,3,कुणाल लोंढे,1,कुसुमाग्रज,9,कृष्णकेशव,1,कृष्णाच्या आरत्या,5,के के दाते,1,के तुषार,8,के नारखेडे,2,केदार कुबडे,40,केदार नामदास,1,केदार मेहेंदळे,1,केशव मेश्राम,1,केशवकुमार,2,केशवसुत,5,कोल्हापूर,1,कोशिंबीर सलाड रायते,14,कौशल इनामदार,1,खंडोबाची स्थाने,2,खंडोबाच्या आरत्या,2,खरगपूर,1,ग दि माडगूळकर,6,ग ल ठोकळ,3,ग ह पाटील,4,गंगाधर गाडगीळ,1,गझलसंग्रह,1,गडचिरोली,1,गणपतीच्या आरत्या,5,गणपतीच्या गोष्टी,24,गणेश कुडे,2,गणेश तरतरे,20,गणेश निदानकर,1,गणेश पाटील,1,गणेश भुसारी,1,गण्याचे विनोद,1,गाडगे बाबा,1,गायत्री सोनजे,5,गावाकडच्या कविता,14,गुरुदत्त पोतदार,2,गुरूच्या आरत्या,2,गुलझार काझी,1,गो कृ कान्हेरे,1,गो गं लिमये,1,गोकुळ कुंभार,13,गोड पदार्थ,55,गोपीनाथ,2,गोविंद,1,गोविंदाग्रज,1,गौतम जगताप,1,गौरांग पुणतांबेकर,1,घरचा वैद्य,2,घाट,1,चंद्रकांत जगावकर,1,चंद्रपूर,1,चटण्या,3,चातुर्य कथा,6,चित्रपट समीक्षा,1,चैतन्य म्हस्के,1,चैत्राली इंगळे,2,जयश्री चुरी,1,जयश्री मोहिते,1,जवाहरलाल नेहरू,1,जळगाव,1,जाई नाईक,1,जानेवारी,31,जालना,1,जितेश दळवी,1,जिल्हे,31,जीवनशैली,432,जुलै,31,जून,30,ज्योती किरतकुडवे,1,ज्योती मालुसरे,1,टीझर्स,1,ट्रेलर्स,3,ठाणे,2,डिसेंबर,31,डॉ मानसी राजाध्यक्ष,1,डॉ. दिलीप धैसास,1,तनवीर सिद्दिकी,1,तन्मय धसकट,1,तरुणाईच्या कविता,7,तिच्या कविता,63,तुकाराम गाथा,4,तुकाराम धांडे,1,तुतेश रिंगे,1,तेजश्री कांबळे-शिंदे,4,तेजस्विनी देसाई,1,दत्ता हलसगीकर,2,दत्ताच्या आरत्या,5,दत्तात्रय भोसले,1,दत्तो तुळजापूरकर,1,दया पवार,1,दर्शन जोशी,2,दर्शन शेळके,1,दशरथ मांझी,1,दादासाहेब गवते,1,दामोदर कारे,1,दिनदर्शिका,366,दिनविशेष,366,दिनेश बोकडे,1,दिनेश लव्हाळे,1,दिनेश हंचाटे,1,दिपक शिंदे,2,दिपाली गणोरे,1,दिवाळी फराळ,26,दीपा दामले,1,दीप्तीदेवेंद्र,1,दुःखाच्या कविता,76,दुर्गेश साठवणे,1,देवीच्या आरत्या,3,देशभक्तीपर कविता,3,धनंजय सायरे,1,धनराज बाविस्कर,71,धनश्री घाणेकर,1,धार्मिक स्थळे,1,धुळे,1,धोंडोपंत मानवतकर,12,नमिता प्रशांत,1,नलिनी तळपदे,1,ना के बेहेरे,1,ना घ देशपांडे,4,ना धों महानोर,3,ना वा टिळक,1,नांदेड,1,नागपूर,1,नारायण शुक्ल,1,नारायण सुर्वे,2,नाशिक,1,नासीर संदे,1,निखिल पवार,3,नितीन चंद्रकांत देसाई,1,निमित्त,4,निराकाराच्या कविता,16,निवडक,9,निसर्ग कविता,37,निसर्ग चाटे,2,निळू फुले,1,नृसिंहाच्या आरत्या,1,नोव्हेंबर,30,न्याहारी,50,पथ्यकर पदार्थ,2,पद्मा गोळे,4,परभणी,1,पराग काळुखे,1,पर्यटन स्थळे,1,पल्लवी माने,1,पवन कुसुंदल,2,पांडुरंग वाघमोडे,3,पाककला,322,पाककृती व्हिडिओ,15,पालकत्व,7,पावसाच्या कविता,40,पी के देवी,1,पु ल देशपांडे,9,पु शि रेगे,1,पुंडलिक आंबटकर,4,पुडिंग,10,पुणे,15,पुरुषोत्तम जोशी,1,पुरुषोत्तम पाटील,1,पुर्वा देसाई,2,पूजा काशिद,1,पूजा चव्हाण,1,पूनम राखेचा,1,पोस्टर्स,5,पोळी भाकरी,27,पौष्टिक पदार्थ,20,प्र श्री जाधव,12,प्रकाश पाटील,1,प्रजोत कुलकर्णी,1,प्रतिक बळी,1,प्रतिभा जोजारे,1,प्रतिमा इंगोले,1,प्रतिक्षा जोशी,1,प्रदिप कासुर्डे,1,प्रफुल्ल चिकेरूर,10,प्रभाकर महाजन,1,प्रभाकर लोंढे,3,प्रवास वर्णन,1,प्रवासाच्या कविता,11,प्रविण पावडे,15,प्रवीण दवणे,1,प्रवीण राणे,1,प्रशांतकुमार मोहिते,2,प्रसन्न घैसास,2,प्रज्ञा वझे,2,प्रज्ञा वझे-घारपुरे,10,प्राजक्ता गव्हाणे,1,प्रितफुल प्रित,1,प्रिती चव्हाण,27,प्रिया जोशी,1,प्रियांका न्यायाधीश,3,प्रेम कविता,97,प्रेरणादायी कविता,17,फ मुं शिंदे,3,फादर स्टीफन्स,1,फेब्रुवारी,29,फोटो गॅलरी,11,फ्रॉय निस्सेन,1,बहिणाबाई चौधरी,6,बा भ बोरकर,8,बा सी मर्ढेकर,6,बातम्या,11,बाबा आमटे,1,बाबाच्या कविता,10,बाबासाहेब आंबेड,1,बायकोच्या कविता,5,बालकविता,14,बालकवी,9,बाळाची मराठी नावे,1,बाळासाहेब गवाणी-पाटील,21,बिपीनचंद्र नेवे,1,बी अरुणाचलाम्‌,1,बी रघुनाथ,1,बीड,1,बुलढाणा,1,बेकिंग,9,बेहराम कॉन्ट्रॅक्टर,1,भंडारा,1,भक्ती कविता,23,भक्ती रावनंग,1,भरत माळी,2,भा दा पाळंदे,1,भा रा तांबे,7,भा वें शेट्टी,1,भाग्यवेध,1,भाज्या,29,भाताचे प्रकार,16,भानुदास,1,भानुदास धोत्रे,1,भावनांची वादळे,1,भुषण राऊत,1,भूगोल,1,भूमी जोशी,1,म म देशपांडे,1,मं वि राजाध्यक्ष,1,मंगला गोखले,1,मंगळागौरीच्या आरत्या,2,मंगेश कळसे,9,मंगेश पाडगांवकर,5,मंजुषा कुलकर्णी,2,मंदिरांचे फोटो,3,मंदिरे,4,मधल्या वेळेचे पदार्थ,41,मधुकर आरकडे,1,मधुकर जोशी,1,मधुसूदन कालेलकर,2,मनमोहन नातू,3,मनाचे श्लोक,205,मनिषा दिवेकर,3,मनिषा फलके,1,मनोज शिरसाठ,9,मराठी,1,मराठी उखाणे,2,मराठी कथा,107,मराठी कविता,1173,मराठी कवी,3,मराठी कोट्स,4,मराठी गझल,30,मराठी गाणी,2,मराठी गोष्टी,67,मराठी चारोळी,42,मराठी चित्रपट,19,मराठी टिव्ही,53,मराठी नाटक,1,मराठी पुस्तके,7,मराठी प्रेम कथा,23,मराठी भयकथा,44,मराठी मालिका,20,मराठी रहस्य कथा,2,मराठी लेख,48,मराठी विनोद,1,मराठी साहित्य,288,मराठी साहित्यिक,2,मराठी सुविचार,2,मराठीप्रेमी पालक महासंमेलन,5,मराठीमाती,145,मसाले,12,महात्मा गांधी,8,महात्मा फुले,1,महाराष्ट्र,307,महाराष्ट्र फोटो,11,महाराष्ट्राचा इतिहास,32,महाराष्ट्रीय पदार्थ,22,महालक्ष्मीच्या आरत्या,2,महेंद्र म्हस्के,1,महेश जाधव,3,महेश बिऱ्हाडे,9,मांसाहारी पदार्थ,17,माझं मत,4,माझा बालमित्र,88,मातीतले कोहिनूर,19,माधव ज्यूलियन,6,माधव मनोहर,1,माधवानुज,3,मानसी सुरज,1,मारुतीच्या आरत्या,2,मार्च,31,मिलिंद खांडवे,1,मीना तालीम,1,मुंबई,12,मुंबई उपनगर,1,मुकुंद भालेराव,1,मुकुंद शिंत्रे,35,मुक्ता चैतन्य,1,मुलांची नावे,1,मुलाखती,1,मे,31,मैत्रीच्या कविता,8,मोहिनी उत्तर्डे,2,यवतमाळ,1,यशपाल कांबळे,4,यशवंत दंडगव्हाळ,25,यादव सिंगनजुडे,2,योगा,1,योगेश कर्डिले,6,योगेश सोनवणे,2,रंगपंचमी,1,रंजना बाजी,1,रजनी जोगळेकर,5,रत्नागिरी,1,रविंद्र गाडबैल,1,रविकिरण पराडकर,1,रवींद्र भट,1,रा अ काळेले,1,रा देव,1,रागिनी पवार,1,राजकारण,2,राजकीय कविता,12,राजकुमार शिंगे,1,राजेंद्र भोईर,1,राजेश पोफारे,1,राजेश्वर टोणे,3,राम मोरे,1,रामकृष्ण जोशी,2,रामचंद्राच्या आरत्या,5,रायगड,1,राहुल अहिरे,3,रुपेश सावंत,1,रेश्मा जोशी,2,रेश्मा विशे,1,रोहित काळे,7,रोहित साठे,15,लघुपट,3,लता मंगेशकर,2,लहुजी साळवे,1,लक्ष्मण अहिरे,2,लक्ष्मीकांत तांबोळी,2,लातूर,1,लिलेश्वर खैरनार,2,लीना पांढरे,1,लीलावती भागवत,1,लोकमान्य टिळक,3,लोणची,9,वंदना विटणकर,2,वर्धा,1,वसंत बापट,12,वसंत साठे,1,वसंत सावंत,1,वा गो मायदेव,1,वा ना आंधळे,1,वा भा पाठक,2,वा रा कांत,3,वात्रटिका,2,वादळे झेलतांना,2,वामन निंबाळकर,1,वासुदेव कामथ,1,वाळवणाचे पदार्थ,6,वि दा सावरकर,3,वि भि कोलते,1,वि म कुलकर्णी,5,वि स खांडेकर,1,विंदा करंदीकर,8,विक्रम खराडे,1,विचारधन,215,विजय पाटील,1,विजया जहागीरदार,1,विजया वाड,2,विजया संगवई,1,विठ्ठल वाघ,3,विठ्ठलाच्या आरत्या,5,विद्या कुडवे,4,विद्या जगताप,2,विद्याधर करंदीकर,1,विनायक मुळम,1,विरह कविता,58,विराज काटदरे,1,विलास डोईफोडे,5,विवेक जोशी,3,विशाल शिंदे,1,विशेष,12,विष्णूच्या आरत्या,4,विज्ञान तंत्रज्ञान,2,वृषाली सुनगार-करपे,1,वेदांत कोकड,1,वैभव गव्हाळे,1,वैभव सकुंडे,1,वैशाली झोपे,1,वैशाली नलावडे,1,व्यंगचित्रे,17,व्रत-वैकल्ये,1,व्हिडिओ,13,शंकर रामाणी,1,शंकर विटणकर,1,शंकर वैद्य,1,शंकराच्या आरत्या,4,शरणकुमार लिंबाळे,1,शशांक रांगणेकर,1,शशिकांत शिंदे,1,शां शं रेगे,1,शांततेच्या कविता,9,शांता शेळके,11,शांताराम आठवले,1,शाम जोशी,1,शारदा सावंत,4,शाळेचा डबा,15,शाळेच्या कविता,11,शितल सरोदे,1,शिरीष पै,1,शिरीष महाशब्दे,8,शिल्पा इनामदार-आर्ते,1,शिवाजी महाराज,7,शिक्षकांवर कविता,4,शुभम बंबाळ,2,शुभम सुपने,2,शेतकर्‍याच्या कविता,14,शेती,1,शेषाद्री नाईक,1,शैलेश सोनार,1,श्याम खांबेकर,1,श्रद्धा नामजोशी,9,श्रावणातल्या कहाण्या,27,श्री दि इनामदार,1,श्री बा रानडे,1,श्रीकृष्ण पंडित,1,श्रीकृष्ण पोवळे,1,श्रीधर रानडे,2,श्रीधर शनवारे,1,श्रीनिवास खळे,1,श्रीपाद कोल्हटकर,1,श्रीरंग गोरे,1,श्रुती चव्हाण,1,संघर्षाच्या कविता,33,संजय उपाध्ये,1,संजय डोंगरे,1,संजय पाटील,1,संजय बनसोडे,2,संजय शिंदे,1,संजय शिवरकर,5,संजय सावंत,1,संजीवनी मराठे,3,संत एकनाथ,1,संत चोखामेळा,1,संत जनाबाई,1,संत तुकडोजी महाराज,2,संत तुकाराम,8,संत नामदेव,3,संत ज्ञानेश्वर,6,संतोष जळूकर,1,संतोष झोंड,1,संतोष सेलुकर,30,संदिप खुरुद,5,संदीपकुमार खुरुद,1,संदेश ढगे,39,संध्या भगत,1,संपादक मंडळ,1,संपादकीय,11,संपादकीय व्यंगचित्रे,2,संस्कार,2,संस्कृती,133,सई कौस्तुभ,1,सचिन पोटे,12,सचिन माळी,1,सण-उत्सव,22,सणासुदीचे पदार्थ,32,सतिश चौधरी,1,सतीश काळसेकर,1,सदानंद रेगे,2,सदाशिव गायकवाड,2,सदाशिव माळी,1,सनी आडेकर,10,सप्टेंबर,30,समर्थ रामदास,206,समर्पण,8,सरबते शीतपेये,8,सरयु दोशी,1,सरला देवधर,1,सरिता पदकी,3,सरोजिनी बाबर,1,सलीम रंगरेज,8,सविता कुंजिर,1,सांगली,1,सागर बनगर,1,सागर बाबानगर,1,सातारा,1,साने गुरुजी,5,सामाजिक कविता,113,सामान्य ज्ञान,8,सायली कुलकर्णी,7,साहित्य सेतू,1,साक्षी खडकीकर,9,साक्षी यादव,1,सिंधुदुर्ग,1,सिद्धी भालेराव,1,सिमा लिंगायत-कुलकर्णी,3,सुदेश इंगळे,24,सुधाकर राठोड,1,सुनिल नागवे,1,सुनिल नेटके,1,सुनील गाडगीळ,1,सुभाष कटकदौंड,2,सुमती इनामदार,1,सुमित्र माडगूळकर,1,सुरज दळवी,1,सुरज दुतोंडे,1,सुरज पवार,1,सुरेश भट,2,सुरेश सावंत,2,सुशील दळवी,1,सुशीला मराठे,1,सुहास बोकरे,6,सैनिकांच्या कविता,4,सैरसपाटा,128,सोपानदेव चौधरी,1,सोमकांत दडमल,1,सोलापूर,1,सौरभ सावंत,1,स्तोत्रे,2,स्नेहा कुंभार,1,स्फुटलेखन,4,स्फूर्ती गीत,1,स्माईल गेडाम,4,स्वप्ना पाटकर,1,स्वप्नाली अभंग,5,स्वप्नील जांभळे,2,स्वाती काळे,1,स्वाती खंदारे,320,स्वाती गच्चे,1,स्वाती दळवी,9,स्वाती नामजोशी,31,स्वाती पाटील,1,स्वाती वक्ते,2,ह मुलांची नावे,1,हमार्टिक समा,1,हरितालिकेच्या आरत्या,1,हर्षद खंदारे,42,हर्षद माने,1,हर्षदा जोशी,3,हर्षवर्धन घाटे,2,हर्षाली कर्वे,2,हसनैन आकिब,3,हितेशकुमार ठाकूर,1,हिरवळ,1,हेमंत जोगळेकर,1,हेमंत देसाई,1,हेमंत सावळे,1,हेमा चिटगोपकर,8,होळी,5,ज्ञानदा आसोलकर,1,ज्ञानदेवाच्या आरत्या,2,marathimati,1,
ltr
item
मराठीमाती । माझ्या मातीचे गायन: स्त्री रोग समज आणि गैरसमज (आरोग्य)
स्त्री रोग समज आणि गैरसमज (आरोग्य)
स्त्री रोग समज आणि गैरसमज (आरोग्य) - स्त्रीयांमधील रोगांचे असलेले समज आणि गैरसमज याबद्दल विस्तृत माहिती देणारा लेख.
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYvJYToirNwOBOqNxYFh5qFYXinINd43Bnjjq0nuSOBTiUkitIp_gFptS9hJlui0tL-wNnPMvC-qqDcQxDPu_zC3yZRrK3q8mZKLOOayIGmXaV3TmaOaLU74ap9RUuB0pZlqAqDDW8mjvc-FfOJr75Aj3I7fgi-VlIP-37UUvCAaWAkFBnSg1WMdOMBw/s1600-rw/stree-rog-samaj-ani-gairsamaj.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYvJYToirNwOBOqNxYFh5qFYXinINd43Bnjjq0nuSOBTiUkitIp_gFptS9hJlui0tL-wNnPMvC-qqDcQxDPu_zC3yZRrK3q8mZKLOOayIGmXaV3TmaOaLU74ap9RUuB0pZlqAqDDW8mjvc-FfOJr75Aj3I7fgi-VlIP-37UUvCAaWAkFBnSg1WMdOMBw/s72-c-rw/stree-rog-samaj-ani-gairsamaj.jpg
मराठीमाती । माझ्या मातीचे गायन
https://www.marathimati.com/2022/07/stree-rog-samaj-ani-gairsamaj.html
https://www.marathimati.com/
https://www.marathimati.com/
https://www.marathimati.com/2022/07/stree-rog-samaj-ani-gairsamaj.html
true
2079427118266147504
UTF-8
सर्व पोस्ट लोड केल्या आहेत कोणत्याही पोस्ट आढळल्या नाहीत सर्व पहा अधिक वाचा उत्तर द्या उत्तर रद्द करा हटवा द्वारे स्वगृह पाने पाने सर्व पहा तुमच्यासाठी सुचवलेले विभाग संग्रह शोधा सर्व पोस्ट आपल्या विनंतीसह कोणतीही पोस्ट जुळणी आढळली नाही स्वगृहाकडे रविवार सोमवार मंगळवार बुधवार गुरुवार शुक्रवार शनिवार रवी सोम मंगळ बुध गुरु शुक्र शनी जानेवारी फेब्रुवारी मार्च एप्रिल मे जून जुलै ऑगस्ट सप्टेंबर ऑक्टोबर नोव्हेंबर डिसेंबर जाने फेब्रु मार्च एप्रि मे जून जुलै ऑग सप्टें ऑक्टो नोव्हें डिसें आत्ताच १ मिनिटापूर्वी $$1$$ मिनिटांपूर्वी १ तासापूर्वी $$1$$ तासांपूर्वी काल $$1$$ दिवसांपूर्वी $$1$$ आठवड्यांपूर्वी ५ आठवड्यांपेक्षा अधिक पूर्वी अनुयायी अनुसरण करा हे दर्जेदार साहित्य अवरोधीत केले आहे १: सामायिक करा २: सामायिक केलेल्या दुव्यावर क्लिक करून वाचा सर्व कोड कॉपी करा सर्व कोड कॉपी करा सर्व कोड आपल्या क्लिपबोर्डवर कॉपी केला आहे Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy विषय सूची