महाराष्ट्र राज्याची माहिती

महाराष्ट्र राज्याची माहिती - (Maharashtra State Information) महाराष्ट्राची जमीन प्राकृतिकदृष्ट्या एकसारखी (homogeneous) आहे व खूप मोठे क्षेत्र (महाराष्ट्र देश) पठारी आहे. डेक्कन वा दख्खन असे या पठारांना संबोधले जाते. दख्खनचा पठारी प्रदेश विविध नद्यांनी व्यापलेला आहे. महाराष्ट्राच्या पश्चिमेस व अरबी समुद्राला समांतर अशा सह्याद्री पर्वतरांगा (किंवा पश्चिम घाट) आहेत ज्यांची उंची सुमारे २१३४ मी. (अंदाजे ७,००० फूट) आहे.

कळसूबाई शिखर, अहमदनगर (महाराष्ट्र) | Kalsubai Shikhar, Ahmednagar (Maharashtra) — कळसूबाई - महाराष्ट्रातील सर्वोच्च शिखर, अहमदनगर (महाराष्ट्र).

या पर्वतरांगांमधून गोदावरी, नर्मदा आणि कृष्णेसह इतरही अनेक नद्या उगम पावतात. अरबी समुद्राच्या व सह्याद्री पर्वतरांगाच्या मध्ये असलेल्या भागास कोकण म्हणतात. कोकण भागाची रुंदी ५०-८० कि.मी आहे. राज्याच्या उत्तरेस सातपुडा तर पूर्वेस भामरागड-चिरोळी-गायखुरी पर्वतरांगा आहेत. राज्यात मौसमी पाऊस पडतो. महाराष्ट्रातील काळी बेसाल्ट मृदा कापसाच्या लागवडीसाठी उपयुक्त आहे.

महाराष्ट्राची मानचिन्हे

निर्मिती दिवस	१ मे १९६० / महाराष्ट्र दिन
राजधानी	मुंबई
उपराजधानी	नागपूर
राज्य भाषा	मराठी
राज्य फळ	आंबा
राज्य प्राणी	शेकरू
राज्य फूल	मोठा बोंडारा / ताम्हण / तामण / जारूळ बोंद्रा / बुंद्रा
राज्य पक्षी	हरियाल / हारावत
खेळ	कबड्डी
गीत	जय जय महाराष्ट्र माझा
नृत्य	लावणी
अक्षांश	१५°.८° उत्तर २२°.१° उत्तर
रेखांश	७२°.६° पूर्व ते ८०°.९° पूर्व
चतुःसीमा	पूर्व छत्तीसगड, पश्चिम अरबी समुद्र, दक्षिण गोवा, कर्नाटक, आध्रं प्रदेश, उत्तर दादरा व नगरहवेली, गुजरात, मध्य प्रदेश.
क्षेत्रफळ	३,०७, ७१३ चौ. किमी.
एकूण वनक्षेत्र	६४०७८ चौ. किमी.
वन्यजीव सुरक्षित क्षेत्र	१५,३२,१५ चौ. किमी.
पूर्व-पश्चिम लांबी	८०० किमी
दक्षिणोत्तर लांबी	८०० किमी.
समुद्र किनारा	७२० किमी
हवामान	उन्हाळा ३९° ते ४२°, हिवाळा ३४° ते १२°, पावसाळा जून ते सप्टेंबर
पर्वत रांगा	सातपुडा, सह्याद्री (उपरांगा: सातमाळा, अजिंठा डोंगर, हरिश्चंद्र डोंगर, बालाघाट, व महादेव डोंगर)
सर्वात उंच शिखर	कळसूबाई (१,६४६ मीटर) अहमदनगर जिल्हा
महत्वाचे घाट	कोकणात जाण्यासाठी सह्याद्रीवरील घाट: थळ, माळशेज, बोर, वरंधा, कुंभार्ली, आंबा, फोंडा व आंबोली घाट, पुणे - सातारा: कात्रज, खंबाटकी, पुणे – सासवड: दिवा घाट, औरंगाबाद - चाळीसगाव: औट्रम घाट
प्रमुख नद्या	नर्मदा / रेवा, अमरजा, मेकलकन्या, रुद्रकन्या, तापी: (उपनद्या: पांझरा, गिरणा, मोर्णा, पूर्णा, काटेपूर्ण) वैणगंगा: (पंच, कन्हान, वर्धा, पैणगंगा) गोदावरी: (कादवा, प्रवरा, शिवना, सिंदफणा, मांजरा, पूर्णा, मन्याड, दुधना, प्राणहिता, इंद्रावती) भीमा: (कुकडी, घोड, भामा, नीरा, माण, सीना) कृष्णा: (कोयना, वेण्णा, गायत्री, येरळा, वारणा, पंचगंगा, मलप्रभा व घटप्रभा) कोकणातील नद्या: वैतरणा, तानसा, काळू, उल्हास, आंब, सावित्री, वाशिष्ठी, शुक, गड, शास्त्री व तेरेखोल.
भारतातील स्थान	महाराष्ट्र राज्य हे भारतीय उपखंडाच्या साधारण पश्चिम-मध्य दिशेला स्थित आहे. महाराष्ट्राचा भारतात क्षेत्रफळानुसार ३ रा व लोकसंखेनुसार २ रा क्रमांक लागतो.