महाराष्ट्र राज्य हे भारतीय उपखंडाच्या साधारण पश्चिम-मध्य दिशेला स्थित आहे
महाराष्ट्र राज्य माहिती / Maharashtra State Information: महाराष्ट्राची जमीन प्राकृतिकदृष्ट्या एकसारखी (homogeneous) आहे व खूप मोठे क्षेत्र (महाराष्ट्र देश) पठारी आहे. डेक्कन वा दख्खन असे या पठारांना संबोधले जाते. दख्खनचा पठारी प्रदेश विविध नद्यांनी व्यापलेला आहे. महाराष्ट्राच्या पश्चिमेस व अरबी समुद्राला समांतर अशा सह्याद्री पर्वतरांगा (किंवा पश्चिम घाट) आहेत ज्यांची उंची सुमारे २१३४ मी. (अंदाजे ७,००० फूट) आहे.
 |
| कळसूबाई - महाराष्ट्रातील सर्वोच्च शिखर, अहमदनगर (महाराष्ट्र) |
या पर्वतरांगांमधून गोदावरी, नर्मदा आणि कृष्णेसह इतरही अनेक नद्या उगम पावतात. अरबी समुद्राच्या व सह्याद्री पर्वतरांगाच्या मध्ये असलेल्या भागास कोकण म्हणतात. कोकण भागाची रुंदी ५०-८० कि.मी आहे. राज्याच्या उत्तरेस सातपुडा तर पूर्वेस भामरागड-चिरोळी-गायखुरी पर्वतरांगा आहेत. राज्यात मौसमी पाऊस पडतो. महाराष्ट्रातील काळी बेसाल्ट मृदा कापसाच्या लागवडीसाठी उपयुक्त आहे.
महाराष्ट्राची मानचिन्हे
- महाराष्ट्राची राजधानी: मुंबई
- महाराष्ट्राची उपराजधानी: नागपूर
- महाराष्ट्राची राज्य भाषा: मराठी
- महाराष्ट्राचे राज्य फळ: आंबा
- महाराष्ट्राचा राज्य प्राणी: शेकरू
- महाराष्ट्राचे राज्य फूल: मोठा बोंडारा / ताम्हण / तामण / जारूळ बोंद्रा / बुंद्रा
- महाराष्ट्राचा राज्य पक्षी: हारावत
- खेळ: कबड्डी
- गीत: जय जय महाराष्ट्र माझा (सौजन्य: यूट्यूब)
- नृत्य: लावणी
| विषय | माहिती | ||
|---|---|---|---|
| निर्मिती दिवस | १ मे १९६० (महाराष्ट्र दिवस) | ||
| राजधानी | मुंबई | ||
| उपराजधानी | नागपूर | ||
| अक्षांश | १५°.८° उत्तर २२°.१° उत्तर | ||
| रेखांश | ७२°.६° पूर्व ते ८०°.९° पूर्व | ||
| चतुःसीमा | पूर्व छत्तीसगड, पश्चिम अरबी समुद्र, दक्षिण गोवा, कर्नाटक, आध्रं प्रदेश, उत्तर दादरा व नगरहवेली, गुजरात, मध्य प्रदेश. | ||
| क्षेत्रफळ | ३,०७, ७१३ चौ. किमी. | ||
| एकूण वनक्षेत्र | ६४०७८ चौ. किमी. | ||
| वन्यजीव सुरक्षित क्षेत्र | १५,३२,१५ चौ. किमी. | ||
| पूर्व-पश्चिम लांबी | ८०० किमी | ||
| दक्षिणोत्तर लांबी | ८०० किमी. | ||
| समुद्र किनारा | ७२० किमी | ||
| हवामान | उन्हाळा ३९° ते ४२°, हिवाळा ३४° ते १२°, पावसाळा जून ते सप्टेंबर | ||
| पर्वत रांगा | सातपुडा, सह्याद्री (उपरांगा: सातमाळा, अजिंठा डोंगर, हरिश्चंद्र डोंगर, बालाघाट, व महादेव डोंगर) | ||
| सर्वात उंच शिखर | कळसूबाई (१,६४६ मीटर) अहमदनगर जिल्हा | ||
| महत्वाचे घाट | कोकणात जाण्यासाठी सह्याद्रीवरील घाट: थळ, माळशेज, बोर, वरंधा, कुंभार्ली, आंबा, फोंडा व आंबोली घाट, पुणे - सातारा: कात्रज, खंबाटकी, पुणे – सासवड: दिवा घाट, औरंगाबाद - चाळीसगाव: औट्रम घाट | ||
| प्रमुख नद्या | नर्मदा / रेवा, अमरजा, मेकलकन्या, रुद्रकन्या, तापी: (उपनद्या: पांझरा, गिरणा, मोर्णा, पूर्णा, काटेपूर्ण) वैणगंगा: (पंच, कन्हान, वर्धा, पैणगंगा) गोदावरी: (कादवा, प्रवरा, शिवना, सिंदफणा, मांजरा, पूर्णा, मन्याड, दुधना, प्राणहिता, इंद्रावती) भीमा: (कुकडी, घोड, भामा, नीरा, माण, सीना) कृष्णा: (कोयना, वेण्णा, गायत्री, येरळा, वारणा, पंचगंगा, मलप्रभा व घटप्रभा) कोकणातील नद्या: वैतरणा, तानसा, काळू, उल्हास, आंब, सावित्री, वाशिष्ठी, शुक, गड, शास्त्री व तेरेखोल. | ||
महाराष्ट्राचा भारतात क्षेत्रफळानुसार ३ रा व लोकसंखेनुसार २ रा क्रमांक लागतो. | |||
सामायिक करा
महाराष्ट्र
