Loading ...
/* Dont copy */

वारसा भाग ७ (जपणूक परंपरेची!) - मराठी कथा

वारसा भाग ७,जपणूक परंपरेची!,मराठी कथा - [Varsa Part 7 Japnuk Paramparechi!] मातीशी ऋणानुबंध ठेवुन दिलेल्या संस्कारांचा,परंपरेचा व माणुसकीचा वारसा.

वारसा भाग ७ (जपणूक परंपरेची!) - मराठी कथा | Varsa - Part 7 (Japnuk Paramparechi!) - Marathi Katha

आपल्या मातीशी ऋणानुबंध कायम ठेवुन शिकवलेल्या संस्कारांचा, समजावलेल्या परंपरेचा आणि माणुसकीचा वारसा


काळ: एप्रिलचा तिसरा रविवार
स्थळ: New Jersey

न्यु जर्सी मधल्या आदित्यच्या घरातील लायब्ररीत जमलेले आम्ही सर्व, एकमेकांशी काहीही न बोलता शांत आणि विचारमग्न बसलो होतो. आप्पांनी आदित्यला लिहीलेल्या पत्राचं मी केलेलं कथारुपांतर आणि इच्छापत्राचं वाचन आजच्या रविवारी, अप्पा गेल्यावर साधारण १३ दिवसानंतर व्हावं अशी आदित्यची इच्छा होती. मी आणि माझी बायको, आदित्य - रॅचेल, आमचे दोन अगदी जवळचे मीत्र व त्यांच्या बायका, असे आज जमलो होतो. जेवणानंतर सुरु झालेले वाचन गेले तीन तास अव्याहत सुरू होते. कोणिही जागचे हलले नव्हते. आत्ता पहिला कॉफीब्रेक घेतला होता. रॅचेलने दिलेला कॉफीचा कप संपवून मी पुन्हा एकदा कथानकाकडे वळलो!

गजेंद्रस्वामींना भेटुन अनिरुद्ध निघाले ते मनात एक योजना बनवूनच. सरनोबतांच्या पूर्वजांनी केलेली एक मोठी चुक त्यांना उमगली होती. गेल्या पन्नास - साठ वर्षात, प्रत्येक पिढीतल्या वंशजांने, गावाकडे आणि घराकडे पाठ फिरवली होती. ज्या घराने वैभव पाहिले, जुन्या पिढीचा उत्कर्ष पाहिला, त्यावर मरण कळा आली होती. कांद्रेभुरेला डोंगरावर उभे राहिले की समुद्रापर्यंत पसरलेल्या जमिनीचे मालक असणाऱ्या सरनोबतांनी, हातातली सत्ता आणि शेती गेल्यावर, तिथल्या मातीशी आणि तेथील लोकांशी नाळ तोडली होती. ज्या मातीने त्यांना अफाट संपत्ती दिली, अन्न दिले, ज्या कुळांनी वर्षांनुवर्षे खपवून धान्याची कोठारे भरली त्यांच कुळांशी कुठलेही संबंध वा सोयरसुतक ठेवलं नव्हतं. गणोजीच्या अनावधानाने झालेल्या मृत्यूचे पाप माथी होते, ती चूक सुधारायला किंवा माफी मागायला, आज गणोजीचे कोणीही वंशज हयात नव्हते. परंतु आज त्या आणि आजुबाजुच्या गावातले, आदिवासी भागातले कितीतरी गणोजी, बेकारीच्या, गरीबीच्या, व्यसनाच्या आणि अशिक्षितपणाच्या गर्तेत अडकलेले होते, त्यांच्या मुक्तीकरता, प्रगतीकरता काम करणं गरजेचं होतं. जे नातं इतक्या वर्षांमध्ये तुटलं होतं, ते पुन्हा जोडणं गरजेचं होतं!

शंकररावांना विश्वासात घेऊन अनिरुद्धने सगळ्या सरनोबतांना संमेलनाची पत्रं धाडली. गावच्या संरपंचाना मदतीला घेऊन, हनुमान जयंतीच्या उत्सवाची आर्थिक जबाबदारी सरनोबत घेतील असे आश्वस्त केले. विरारमधे राहणाऱ्या सुतार - गवंडी यांना घेऊन, वाड्याच्या धडधाकट भागाची रंग सफेदी करुन घेतली. भार्गवीला बरोबर घेऊन, आचारी ठरवले. गावच्या चार बायकांना जमवून त्यावर देखरेखीला नेमलं. तरुण मुलांना एकत्र करुन, करमणुकीच्या कार्यक्रमाची जबाबदारी त्यांच्यावर सोपवली. करमणुकी बरोबर समाज प्रबोधन असायलाच हवे ही समज दिली.

त्या वर्षी हनुमान जयंती मोठ्या धडाक्यात साजरी झाली. व्हीलचेअरवर बसुन बाळुअण्णांच्या हस्ते पहिली पुजा झाली. स्वतः गजेंद्रस्वामी पुजा सांगायला जातीने हजर होते. शंकररावांना स्पेशल गाडी करुन पुण्याहुन गावी आणले. सर्व सरनोबत भेटले. एकमेकांची विचारपूस झाली. बाळुअण्णांना त्यांचे कुटुंबीय भेटले. प्रत्येकानेच बाळुअण्णांकरता हजार - दोन हजार जमा करुन त्यांना पुढे काही कमी पडू नये याची खातरजमा केली. सगळ्या गावकऱ्यांना सरनोबतांनी जेवण दिले. बायकांचे हळदी कुंकू झाले. भार्गवीने सर्व सवाष्ण बायकांची ओटी भरली. विधवा व म्हाताऱ्या बायकांना देखील भेटवस्तू दिल्या.

अनिरुद्धनी सर्व सरनोबतांना लॉंचमधे बसवून वैतरणेची सफर घडवून, अगदी पलिकडच्या तीरापर्यत नेले. नदीच्या तीरावर उतरून, गजेंद्र स्वामींच्या मार्गदर्शनाखाली गणोजीला प्रतिकात्मक तिलांजली दिली. गणोजी आणि जी माणसे युध्दात कामी आली त्यांच्याकरता हात जोडून सर्वांनी प्रार्थना केली.

कांद्रेभुरेला प्रवास करताना, तिकडच्या आदिवासी भागात, गावात काम करायची खरी गरज आहे हे अनिरुद्धच्या लक्षात आलं होतं. उत्सव झाल्यानंतर, बाकी सरनोबत कुटुंबिय फारसे आले नाहीत तरी देखील अनिरुद्ध मात्र दर महिन्याला गावी येत राहिले.

रूढी, परंपरा यांच्या बरोबरीने समाजोपयोगी गोष्टी केल्या जातील या बद्दल अनिरुद्धनी जातीने लक्ष दिले. गरीब व होतकरू मुलांना पुस्तके व शैक्षणिक साहित्य वाटप केले. कांद्रेभुरे मधल्या शाळेला लायब्ररी करता मदत करायचे आश्वासन दिले. काही गरिब मुलांचा शिक्षणाचा खर्च उचलला. तिकडची प्रायमरी शाळा अगदीच मोडकळीस आली होती. अनिरुद्धने त्यांना मदत करायचे ठरवले. त्यांच्या मुंबईतील मित्र आणि सरनोबतांचे काही ईच्छुक मेंबर यांच्या मदतीने डोनेशन आणली. काही समाजसेवी संस्था जव्हार, मोखाड्यात काम करत, त्यांच्या सहकार्याने या मुलांना शिकवायला चांगले शिक्षक येतील याकरता प्रयत्न केले. दरवर्षी हनुमान जयंती होत राहिली. पण त्या बरोबरीने रक्तदान शिबीर, गरिबांसाठी मेडीकल कँप, पुस्तक जत्रा, चित्रकला स्पर्धा, पाककला स्पर्धा असे उपक्रम होत राहिले. रूढी आणि परंपरांचा वारसा जपताना अनिरुद्धने माणुसकीचा ऋणानुबंध आणि वारसा मात्र कायमच जपला!

अप्पांनी शेवटी इच्छा पत्रात लिहिले होते...
“आदित्य, या सर्व प्रवासात, तुझी गावी यायची वेळ एखाद दोनदाच आली. कारण अगदी पहील्या उत्सवाला देखील तु IIT कानपुरला होतास. नंतर तुझं शिक्षण आणि परदेशी गमन झालं. तु तिकडेच स्थयीक झालास आणि तुला एकदा शांतपणे हे सर्व सांगेन म्हणताना वेळच झाला नाही रे! माझ्या वयाच्या साठीनंतर मात्र गावी फेऱ्या कमी झाल्या. भार्गवीला संधिवाताचा त्रास सुरू झाला आणि प्रवास झेपेना. तेव्हा तिकडच्या तरुण मुलांना अधिकार दिले आणि मी मधुन - मधुन फोनवर बोलत राहिलो, आर्थिक मदत करत राहिलो. यामुळे शापाचं परिमार्जन झालं का? हे मला खरचं माहिती नाही पण मी मात्र अतिशय समाधानी झालो.”
मी हे शिकलो की कर्तृत्ववान माणसाने, आपल्या बरोबर इतरांना देखील पुढे घेऊन जायचं असतं. आपल्या समाजाचं, मातीचं नातं विसरायचं नसतं. आपल्या उत्कर्षाबरोबर आपल्या समाजाचा उत्कर्ष करायचा असतो. तरच आपली माणसं देखील प्रगती करतात.
तुला आता लक्षात येईलच की मी माझ्या विलमधे माझी संपत्ती शाळेकरता आणि गावाकरता खर्च करावी असे का लिहिले आहे ते. तु सुखी संपन्न आयुष्य जगत आहेस, मला आता तुझी काळजी नाही. पण माझ्या पैशाची खरी गरज गावात आहे असे मला वाटते.

आदित्य, मला जे करावेसे वाटले, जे मनाला पटले, तेच मी आयुष्यभर केले. तु काय करावेस हा ठरवण्याचा हक्क सर्वस्वी तुझाच आहे. आपल्या सरनोबतांच्या कुळाचा इतिहास आणि वारसा तुला समजावा म्हणून हा सगळा पत्र लिहायचा अट्टाहास केला! जगाच्या पाठीवर कुठेही राहिलात तरी मातीचं ऋण विसरु नका! माझा आशीर्वाद तुम्हा तिघांच्यापाठी कायमच राहील!

लायब्ररीत शांतता होती. आदित्यच्या डोळ्यातून अश्रू वहात होते.

ज्या अप्पांनी आपल्या प्रेमाखातर एवढे कष्ट घेतले होते, त्यांच्या मृत्यूसमयी आपण त्यांना भेटू सुध्दा शकलो नाही याचं अत्यंतिक दुःख झालं होते. सगळेच गहिवरले होते. रॅचेलने आदित्यच्या पाठीवर हात फिरवला. आदित्य! I can understand what you must be going through! मी तुझ्याशी लग्न करुन फक्त तुझी बायको झाले होते but after reading Appa's letter today I feel extremely proud to be part of your family too! We are in this together. Whatever you do, I will be with you. आदित्य आणि रॅचेलने एकमेकांचा हात पकडून, मूकपणे एकमेकांना परत एकदा वचन दिले होते.

क्रमशः


स्वाती नामजोशी | Swati Namjoshi
पुणे, महाराष्ट्र (भारत) । सभासद, मराठीमाती डॉट कॉम
मराठी कथा या विभागात लेखन.

अभिप्राय
नाव

अ ल खाडे,2,अंकित भास्कर,1,अंधश्रद्धेच्या कविता,5,अकोला,1,अजय दिवटे,1,अजित पाटणकर,18,अनंत दळवी,1,अनंत फंदी,1,अनिकेत येमेकर,2,अनिकेत शिंदे,1,अनिल गोसावी,2,अनुभव कथन,15,अनुरथ गोरे,1,अनुराधा फाटक,39,अनुवादित कविता,1,अपर्णा तांबे,7,अब्राहम लिंकन,2,अभंग,3,अभिव्यक्ती,1199,अमन मुंजेकर,7,अमरश्री वाघ,2,अमरावती,1,अमित पडळकर,4,अमित पवार,1,अमित पापळ,31,अमित बाविस्कर,3,अमुक-धमुक,1,अमृत जोशी,1,अमृता शेठ,1,अमोल देशमुख,1,अमोल वाघमारे,1,अमोल सराफ,2,अरविंद थगनारे,3,अरुण कोलटकर,1,अर्जुन फड,3,अर्थनीति,3,अल्केश जाधव,1,अश्विनी तातेकर-देशपांडे,1,अहमदनगर,1,अक्षय वाटवे,1,अक्षरमंच,957,आईच्या कविता,22,आईस्क्रीम,3,आकाश पवार,2,आकाश भुरसे,8,आज,4,आजीच्या कविता,1,आठवणींच्या कविता,18,आतले-बाहेरचे,3,आतिश कविता लक्ष्मण,1,आत्मविश्वासाच्या कविता,11,आदित्य कदम,1,आनं कविता,1,आनंद दांदळे,8,आनंद प्रभु,1,आनंदाच्या कविता,24,आभिजीत टिळक,2,आमट्या सार कढी,17,आर समीर,1,आरती गांगण,2,आरती शिंदे,4,आरत्या,82,आरोग्य,20,आशिष खरात-पाटील,1,इंदिरा संत,6,इंद्रजित नाझरे,26,इंद्रजीत भालेराव,1,इतिहास,7,इसापनीती कथा,48,उदय दुदवडकर,1,उन्मेष इनामदार,1,उपवासाचे पदार्थ,15,उमेश कानतोडे,1,उमेश कुंभार,12,उमेश चौधरी,1,उस्मानाबाद,1,ऋग्वेदा विश्वासराव,5,ऋचा पिंपळसकर,10,ऋचा मुळे,18,ऋषिकेश शिरनाथ,2,ऋषीकेश कालोकार,2,एच एन फडणीस,1,एप्रिल,30,एहतेशाम देशमुख,2,ऐतिहासिक स्थळे,1,ऑक्टोबर,31,ऑगस्ट,31,ऑडिओ कविता,15,ओंकार चिटणीस,1,ओम ढाके,8,ओमकार खापे,1,औरंगाबाद,1,कपिल घोलप,11,करमणूक,66,कर्क मुलांची नावे,1,कल्याण इनामदार,1,कविता शिंगोटे,1,कवितासंग्रह,54,कवी अनिल,1,कवी बी,1,काजल पवार,1,कार्यक्रम,9,कालिंदी कवी,2,काशिराम खरडे,1,कि का चौधरी,1,किल्ले,97,किल्ल्यांचे फोटो,5,किशोर चलाख,6,किशोर पवार,1,कुठेतरी-काहीतरी,3,कुणाल खाडे,2,कुणाल लोंढे,1,कुसुमाग्रज,10,कृष्णकेशव,1,कृष्णाच्या आरत्या,5,के के दाते,1,के तुषार,8,केदार कुबडे,40,केदार नामदास,1,केदार मेहेंदळे,1,केशवकुमार,1,केशवसुत,2,कोल्हापूर,1,कोशिंबीर सलाड रायते,14,कौशल इनामदार,1,खंडोबाची स्थाने,1,खंडोबाच्या आरत्या,2,खरगपूर,1,ग दि माडगूळकर,1,ग ह पाटील,1,गडचिरोली,1,गणपतीच्या आरत्या,5,गणपतीच्या गोष्टी,24,गणेश तरतरे,16,गणेश निदानकर,1,गणेश पाटील,1,गण्याचे विनोद,1,गाडगे बाबा,1,गावाकडच्या कविता,13,गुरुदत्त पोतदार,2,गुरूच्या आरत्या,2,गुलझार काझी,1,गोकुळ कुंभार,11,गोड पदार्थ,56,गौतम जगताप,1,ग्रेस,1,घरचा वैद्य,2,घाट,1,चंद्रकांत जगावकर,1,चंद्रपूर,1,चटण्या,3,चातुर्य कथा,6,चित्रपट समीक्षा,1,चैतन्य म्हस्के,1,जयश्री मोहिते,1,जळगाव,1,जाई नाईक,1,जानेवारी,31,जालना,1,जितेश दळवी,1,जिल्हे,31,जीवनशैली,427,जुलै,31,जून,30,ज्योती किरतकुडवे,1,ज्योती मालुसरे,1,टीझर्स,1,ट्रेलर्स,3,ठाणे,2,डिसेंबर,31,डॉ मानसी राजाध्यक्ष,1,डॉ. दिलीप धैसास,1,तनवीर सिद्दिकी,1,तरुणाईच्या कविता,7,तिच्या कविता,56,तुकाराम गाथा,4,तेजस्विनी देसाई,1,दत्ताच्या आरत्या,5,दत्तात्रय भोसले,1,दर्शन जोशी,2,दर्शन शेळके,1,दादासाहेब गवते,1,दिनदर्शिका,366,दिनविशेष,366,दिनेश बोकडे,1,दिनेश लव्हाळे,1,दिनेश हंचाटे,1,दिपक शिंदे,2,दिवाळी फराळ,26,दीप्तीदेवेंद्र,1,दुःखाच्या कविता,73,देवीच्या आरत्या,3,देशभक्तीपर कविता,2,धनराज बाविस्कर,58,धनश्री घाणेकर,1,धार्मिक स्थळे,1,धुळे,1,धोंडोपंत मानवतकर,11,नमिता प्रशांत,1,ना धों महानोर,1,ना वा टिळक,1,नांदेड,1,नागपूर,1,नाशिक,1,नासीर संदे,1,निखिल पवार,3,निमित्त,3,निराकाराच्या कविता,9,निवडक,4,निसर्ग कविता,25,नोव्हेंबर,30,न्याहारी,49,पथ्यकर पदार्थ,2,परभणी,1,पराग काळुखे,1,पर्यटन स्थळे,1,पल्लवी माने,1,पांडुरंग वाघमोडे,3,पाककला,319,पाककृती व्हिडिओ,15,पालकत्व,7,पावसाच्या कविता,31,पी के देवी,1,पुडिंग,10,पुणे,12,पुरुषोत्तम पाटील,1,पुर्वा देसाई,1,पूनम राखेचा,1,पोस्टर्स,5,पोळी भाकरी,26,पौष्टिक पदार्थ,20,प्र श्री जाधव,12,प्रजोत कुलकर्णी,1,प्रतिक बळी,1,प्रतिभा जोजारे,1,प्रतिक्षा जोशी,1,प्रदिप कासुर्डे,1,प्रफुल्ल चिकेरूर,10,प्रभाकर लोंढे,3,प्रवास वर्णन,1,प्रवासाच्या कविता,11,प्रविण पावडे,14,प्रवीण दवणे,1,प्रवीण राणे,1,प्रसन्न घैसास,2,प्रज्ञा वझे-घारपुरे,13,प्राजक्ता गव्हाणे,1,प्रिती चव्हाण,16,प्रिया जोशी,1,प्रियांका न्यायाधीश,3,प्रेम कविता,93,प्रेरणादायी कविता,16,फेब्रुवारी,29,फोटो गॅलरी,9,बहीणाबाई चौधरी,3,बा भ बोरकर,2,बा सी मर्ढेकर,4,बातम्या,9,बाबा आमटे,1,बाबाच्या कविता,3,बायकोच्या कविता,5,बालकविता,14,बालकवी,3,बाळाची मराठी नावे,1,बाळासाहेब गवाणी-पाटील,21,बिपीनचंद्र नेवे,1,बीड,1,बुलढाणा,1,बेकिंग,9,भंडारा,1,भक्ती कविता,16,भक्ती रावनंग,1,भरत माळी,2,भा रा तांबे,2,भाज्या,29,भाताचे प्रकार,16,भानुदास धोत्रे,1,भूगोल,1,भूमी जोशी,1,मंगळागौरीच्या आरत्या,2,मंगेश कळसे,9,मंजुषा कुलकर्णी,2,मंदिरांचे फोटो,2,मंदिरे,4,मधल्या वेळेचे पदार्थ,40,मनाचे श्लोक,205,मनिषा दिवेकर,3,मराठी,1,मराठी उखाणे,2,मराठी कथा,102,मराठी कविता,796,मराठी कवी,2,मराठी गझल,25,मराठी गाणी,2,मराठी गोष्टी,67,मराठी चारोळी,40,मराठी चित्रपट,15,मराठी टिव्ही,47,मराठी नाटक,1,मराठी पुस्तके,5,मराठी प्रेम कथा,23,मराठी भयकथा,42,मराठी मालिका,18,मराठी रहस्य कथा,2,मराठी लेख,44,मराठी विनोद,1,मराठी साहित्य,63,मराठी साहित्यिक,1,मराठी सुविचार,2,मराठीमाती,158,मसाले,12,महात्मा फुले,1,महाराष्ट्र,308,महाराष्ट्र फोटो,9,महाराष्ट्राचा इतिहास,32,महाराष्ट्रीय पदार्थ,22,महालक्ष्मीच्या आरत्या,2,महेंद्र म्हस्के,1,महेश बिऱ्हाडे,6,मांसाहारी पदार्थ,17,माझं मत,3,माझा बालमित्र,90,मातीतले कोहिनूर,17,मारुतीच्या आरत्या,2,मार्च,31,मीना तालीम,1,मुंबई,10,मुंबई उपनगर,1,मुकुंद भालेराव,1,मुकुंद शिंत्रे,35,मुक्ता चैतन्य,1,मुलांची नावे,1,मुलाखती,1,मे,31,मैत्रीच्या कविता,6,मोहिनी उत्तर्डे,2,यवतमाळ,1,यशपाल कांबळे,2,यशवंत दंडगव्हाळ,22,यादव सिंगनजुडे,2,योगा,1,योगेश कर्डिले,5,योगेश सोनवणे,2,रंगपंचमी,1,रंजना बाजी,1,रजनी जोगळेकर,5,रत्नागिरी,1,रविंद्र गाडबैल,1,रागिनी पवार,1,राजकीय कविता,8,राजकुमार शिंगे,1,राजेंद्र भोईर,1,राजेश पोफारे,1,राजेश्वर टोणे,3,रामकृष्ण जोशी,1,रामचंद्राच्या आरत्या,5,रायगड,1,राहुल अहिरे,3,रेश्मा जोशी,2,रेश्मा विशे,1,रोहित काळे,7,रोहित साठे,14,लघुपट,3,लता मंगेशकर,2,लहुजी साळवे,1,लक्ष्मण अहिरे,2,लातूर,1,लिलेश्वर खैरनार,2,लोकमान्य टिळक,3,लोणची,9,वर्धा,1,वा भा पाठक,1,वात्रटिका,2,वासुदेव कामथ,1,वाळवणाचे पदार्थ,6,वि सावरकर,1,विंदा करंदीकर,2,विचारधन,211,विठ्ठलाच्या आरत्या,5,विद्या कुडवे,4,विद्या जगताप,2,विनायक मुळम,1,विरह कविता,56,विराज काटदरे,1,विलास डोईफोडे,4,विवेक जोशी,3,विशेष,6,विष्णूच्या आरत्या,4,विज्ञान तंत्रज्ञान,2,वृषाली काकडे,2,वृषाली सुनगार-करपे,1,वेदांत कोकड,1,वैभव गव्हाळे,1,वैभव सकुंडे,1,वैशाली झोपे,1,व्यंगचित्रे,48,व्रत-वैकल्ये,1,व्हिडिओ,11,शंकराच्या आरत्या,4,शशांक रांगणेकर,1,शांततेच्या कविता,6,शांता शेळके,3,शारदा सावंत,4,शाळेचा डबा,13,शाळेच्या कविता,10,शितल सरोदे,1,शिरीष महाशब्दे,9,शिक्षकांवर कविता,4,शुभम बंबाळ,2,शुभम सुपने,2,शेतकर्‍याच्या कविता,11,शेती,1,शेषाद्री नाईक,1,शैलेश सोनार,1,श्याम खांबेकर,1,श्रद्धा नामजोशी,9,श्रावणातल्या कहाण्या,27,श्रीधर रानडे,1,श्रीनिवास खळे,1,श्रीरंग गोरे,1,संघर्षाच्या कविता,31,संजय पाटील,1,संजय बनसोडे,2,संजय शिंदे,1,संजय शिवरकर,5,संजय सावंत,1,संत एकनाथ,1,संत तुकडोजी महाराज,1,संत तुकाराम,8,संत नामदेव,2,संत ज्ञानेश्वर,4,संतोष झोंड,1,संतोष सेलुकर,30,संदिप खुरुद,5,संदेश ढगे,39,संध्या भगत,1,संपादक मंडळ,1,संपादकीय,10,संपादकीय व्यंगचित्रे,2,संस्कार,2,संस्कृती,132,सचिन पोटे,12,सचिन माळी,1,सण-उत्सव,22,सणासुदीचे पदार्थ,32,सतिश चौधरी,1,सदाशिव गायकवाड,2,सनी आडेकर,10,सप्टेंबर,30,समर्थ रामदास,206,समर्पण,9,सरबते शीतपेये,8,सलीम रंगरेज,8,सविता कुंजिर,1,सांगली,1,सागर बनगर,1,सागर बाबानगर,1,सातारा,1,सामाजिक कविता,113,सामान्य ज्ञान,8,सायली कुलकर्णी,7,साहित्य सेतू,1,साक्षी खडकीकर,9,सिंधुदुर्ग,1,सिद्धी भालेराव,1,सिमा लिंगायत-कुलकर्णी,3,सुदेश इंगळे,19,सुनिल नागवे,1,सुनिल नेटके,2,सुनील गाडगीळ,1,सुभाष कटकदौंड,2,सुमती इनामदार,1,सुमित्र माडगूळकर,1,सुरज दळवी,1,सुरज पवार,1,सुरेश भट,2,सुशील दळवी,1,सुशीला मराठे,1,सुहास बोकरे,6,सैनिकांच्या कविता,4,सैरसपाटा,127,सोपानदेव चौधरी,1,सोमकांत दडमल,1,सोलापूर,1,स्तोत्रे,1,स्फूर्ती गीत,1,स्वप्नाली अभंग,5,स्वाती खंदारे,317,स्वाती गच्चे,1,स्वाती दळवी,9,स्वाती नामजोशी,31,स्वाती पाटील,1,स्वाती वक्ते,2,ह मुलांची नावे,1,हमार्टिक समा,1,हरितालिकेच्या आरत्या,1,हर्षद खंदारे,40,हर्षदा जोशी,3,हर्षवर्धन घाटे,1,हर्षाली कर्वे,2,हसनैन आकिब,3,हेमंत जोगळेकर,1,हेमंत देसाई,1,हेमंत सावळे,1,हेमा चिटगोपकर,8,होळी,5,
ltr
item
मराठीमाती । माझ्या मातीचे गायन: वारसा भाग ७ (जपणूक परंपरेची!) - मराठी कथा
वारसा भाग ७ (जपणूक परंपरेची!) - मराठी कथा
वारसा भाग ७,जपणूक परंपरेची!,मराठी कथा - [Varsa Part 7 Japnuk Paramparechi!] मातीशी ऋणानुबंध ठेवुन दिलेल्या संस्कारांचा,परंपरेचा व माणुसकीचा वारसा.
https://1.bp.blogspot.com/-mduZ56am_6I/X-1S_OFI_4I/AAAAAAAAGBc/6B1P_IUZizg6Y8DcnsonXXTf4wlI3S44wCLcBGAsYHQ/s0/varsa-part-7-japnuk-paramparechi-marathi-katha.jpg
https://1.bp.blogspot.com/-mduZ56am_6I/X-1S_OFI_4I/AAAAAAAAGBc/6B1P_IUZizg6Y8DcnsonXXTf4wlI3S44wCLcBGAsYHQ/s72-c/varsa-part-7-japnuk-paramparechi-marathi-katha.jpg
मराठीमाती । माझ्या मातीचे गायन
https://www.marathimati.com/2021/01/varsa-part-7-japnuk-paramparechi-marathi-katha.html
https://www.marathimati.com/
https://www.marathimati.com/
https://www.marathimati.com/2021/01/varsa-part-7-japnuk-paramparechi-marathi-katha.html
true
2079427118266147504
UTF-8
सर्व पोस्ट लोड केल्या आहेत कोणत्याही पोस्ट आढळल्या नाहीत सर्व पहा अधिक वाचा उत्तर द्या उत्तर रद्द करा हटवा द्वारे स्वगृह पाने पाने सर्व पहा तुमच्यासाठी सुचवलेले विभाग संग्रह शोधा सर्व पोस्ट आपल्या विनंतीसह कोणतीही पोस्ट जुळणी आढळली नाही स्वगृहाकडे रविवार सोमवार मंगळवार बुधवार गुरुवार शुक्रवार शनिवार रवी सोम मंगळ बुध गुरु शुक्र शनी जानेवारी फेब्रुवारी मार्च एप्रिल मे जून जुलै ऑगस्ट सप्टेंबर ऑक्टोबर नोव्हेंबर डिसेंबर जाने फेब्रु मार्च एप्रि मे जून जुलै ऑग सप्टें ऑक्टो नोव्हें डिसें आत्ताच १ मिनिटापूर्वी $$1$$ मिनिटांपूर्वी १ तासापूर्वी $$1$$ तासांपूर्वी काल $$1$$ दिवसांपूर्वी $$1$$ आठवड्यांपूर्वी ५ आठवड्यांपेक्षा अधिक पूर्वी अनुयायी अनुसरण करा हे दर्जेदार साहित्य अवरोधीत केले आहे १: सामायिक करा २: सामायिक केलेल्या दुव्यावर क्लिक करून वाचा सर्व कोड कॉपी करा सर्व कोड कॉपी करा सर्व कोड आपल्या क्लिपबोर्डवर कॉपी केला आहे Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy विषय सूची