Loading ...
/* Dont copy */

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर - मातीतले कोहिनूर

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर - [Dr. Babasaheb Ambedkar] मोठे तत्वज्ञ,विद्वान,शिक्षणतज्ञ डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे अवघ्या जगाला माहीत आहेत.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर - मातीतले कोहिनूर | Dr. Babasaheb Ambedkar - People

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर म्हणजे भारताचे फार मोठे तत्वज्ञ, विद्वान, शिक्षणतज्ञ


डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे एक भारताचे फार मोठे तत्वज्ञ, विद्वान, शिक्षणतज्ञ होते त्यांच्या व्यक्तिमत्वाचे हे पैलू अवघ्या जगाला माहीत आहेत.



डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे एक भारताचे फार मोठे तत्वज्ञ, विद्वान, शिक्षणतज्ञ होतेच, त्यांचे हे पैलू जगाला माहीत आहेत. तसेच सर्वांना ज्ञात आहे. मात्र बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या आयुष्याचा एक वेगळा भाग जो त्यांच्या आयुष्यात होता तो जगासमोर क्वचितच आला असेल किंवा त्यांच्या जगण्यातून तो नेहमीच अधोरेखित व्हायचा. मात्र त्याबद्दल फार थोडे लिहिलं गेले आहे किंवा वाचण्यात आले आहे तो भाग म्हणजे बाबासाहेब हे शैक्षणिक क्षेत्रातील उत्तम असे मानसशास्त्रज्ञ होते. होय, त्यांनी मानसशास्त्रात पदवी घेतली किंवा नाही हे मला निश्चित माहित नाही. मात्र मानसशास्त्रातील मोठे नियम, सिद्धांत, त्यांनी न मांडता कृतीतून दाखवून दिले.

बाबासाहेब यांचे आयुष्य हे एखाद्या मानसशास्रज्ञाला सुद्धा अभ्यासण्यासारखे आहे. सर्वप्रथम मी हे ठामपणे सांगू शकतो की जर प्रत्येक विद्यार्थ्याने बाबासाहेब यांचे आयुष्य हे जर त्यांच्या आयुष्यात मानसशास्त्रीय दृष्टीकोनातून अभ्यासले तर आयुष्यात विद्यार्थी नापास किंवा अपयशी होण्याचा प्रश्नच उद्भवत नाही. तसेच पालकांनी सुद्धा जर त्यांचं आयुष्य मानसशास्त्रीय दृष्टिकोनातून बघितले तर त्यांच्या एक लक्षात येईल की त्यांना पालक म्हणून यशस्वी पालकत्वासाठी बाबासाहेब यांचे व्यक्तिमत्त्व फार दिशादर्शक ठरेल. हाच त्यांच्या व्यक्तिमत्वाच्या पैलू आपण माझ्या समज प्रमाणे अभ्यासू. कारण माझ्यासारख्या मानसशास्त्राच्या विद्यार्थांसाठी फारच मार्गदर्शक व रंजक वाटते.


यशस्वी होण्यासाठीचे अंतर्मनिय इच्छा निर्मिती मागचे मानसशास्त्र
(For Success your will must be from your Sub Conscious mind)

लक्षात घ्या, मानसशास्त्राचा हा सिद्धांत बाबासाहेबांनी पुरेपुर पाळला कारण कुणालाही आयुष्यात मोठे व्हायचे असेल तर सर्वप्रथम लागते ती यशस्वी होण्यासाठीची इच्छा. इच्छा हीच यशस्वी होण्याची जननी आहे. (Will is the Mother of all Success) हा मानसशास्त्रीय मुलभूत सिध्दांत आहे. जगामध्ये जी काही मोठी माणसे होऊन गेली ती केवळ त्यांना यशस्वी होण्याची इच्छा असल्यामुळे झाली इतरांच्या इच्छेमुळे नाही. बाबासाहेब हे सुद्धा यापैकी एक होते. मला दीन, दुबळ्या, दलित, वंचित, शोषित समाजासाठी काहीतरी करायचे आहे, त्याच्या न्याय हक्कासाठी लढायचे आहे, समाजामध्ये त्यांना ताठमानेने जगता यावे यासाठी काहीतरी करायचे आहे ही मुळातच इच्छा बाबासाहेबांची स्वतःची होती त्यामुळे ते प्रवाहाच्या विरुद्ध दिशेने लढले, टिकले आणि जिंकले सुद्धा.

पण या इच्छा निर्मिती मागचे बाबासाहेबांची मानसशास्त्रीय पायमुळं ही त्यांच्या बालपणात आढळतात. जेव्हा दलित व मागासवर्गीय समाजाला जगण्याचा व शिक्षणाचा अधिकार नव्हता त्याचा फार मोठा गहरा परिणाम बाबासाहेब यांच्या बालमनावर झाला होता. शिक्षक वर्गामध्ये शिकवत असताना एका विशिष्ट समाजाच्या मुलांना भिंतीच्या आत शिकवले जायचे तर दुसऱ्या समाजाच्या मुलांना भिंतीबाहेर शिकवले जायचे. त्याचे मुळ कारण काय आहे हे समजण्याइतपत त्यांना कळत असेल - नसेल माहित नाही पण शिक्षणाच्या मध्ये येणाऱ्या त्या तथाकथित भिंतीने त्या बालमनावर फार मोठा भावनिक आघात केला हे निश्चित आणि हेच इच्छानिर्मितीचे मुख्य कारण ठरले, तेही भावनिक. कारण तरुणांनी, पालकांनी आज एक गोष्ट लक्षात घ्यायला हवी यशस्वी होण्यासाठी किंवा आयुष्यात फार मोठे भव्यदिव्य करण्यासाठी इच्छा अंतर्मनापासून यायला पाहिजेत. पण त्याचे कारण हे भावनिकच असायला पाहिजे तेव्हा माणूस फार मोठा होतो.

आजच्या पिढीचे किंवा पालकांचे यशस्वी होण्यासाठीचे कारण हे भावनिक नसून व्यावहारिक, सामाजिक तथा राजकीय आहे. त्यामुळे आज सर्वकाही असूनही आपण मानसिकदृष्ट्या पराभूत आहोत. मला हे माझ्या भावनिक कारणासाठी करायचे आहे असे म्हणणारे तरुण किंवा त्याला सहाय्य करणारे पालक या समाजात क्वचितच दिसतो. त्यामुळे भौतिक सुखे असूनही माणूस आत्महत्या करीत आहे कारण व्यावहारिक, सामाजिक किंवा राजकीय कारणे ही मनुष्याला कधीही बौद्धिक किंवा मानसिक स्थैर्य देत नाहीत. जिथे स्थैर्य नाही तिथे चलबिचल आहे आणि जिथे चलबिचल आहे तेथे आत्महत्या, हत्या, नैराश्य, दुःख, वेदना, सल यासारख्या मानसिक आजारांचे थैमान आहे. त्यामुळे बाबासाहेब यांनी त्यांच्या जगण्याच्या कृतीतून मानसशास्त्रीय पहिला सिध्दांत सिध्द केला की, जर तुम्हाला आयुष्यात यशस्वी व्हायचे असेल, मोठे व्हायचे असेल तर यशस्वी होण्यासाठी ची इच्छा ही अंतर्मनापासून असावी, त्या इच्छेमागे भावनिक कारण असावे. व्यावहारिक, सामाजिक, राजकीय कारण नसावे. कारण ही कारणे मनुष्याला मूळ ध्येयापासून दूर नेतात, यासाठी बाबासाहेब आंबेडकर यांचे उदाहरण उत्तम आहे ते कसे ते आपण बघू.

समजा आज तुम्ही कुठल्याही तरूणाला प्रश्न केला की, तुला का शिकायचे आहे? तर सहज सेकंदात उत्तर येईल की शिक्षण घेतल्यावर पदवी मिळते, पदवी नंतर नोकरी व नोकरी नंतर पैसा हे साधे गणित तो मांडतो. हीच गोष्ट पालकांचीही असते. हेच त्यांचेही उत्तर असते. आता बाबासाहेब यांचे ज्ञानार्जनाचे कारण जर पैशात असते तर बाबासाहेब पहिल्या पदवीतच संपले असते. ते पहिल्या पदवीतच इंग्रजांचे गुलाम झाले असते. एक पदवी, एक नोकरी - पैसा, संपले बाबासाहेब. नंतरच्या ३१ पदव्या त्यांनी मिळविल्या नसत्या, म्हणजे पैशाचा विचार हा त्याच्या ज्ञानातला अडथळा असता. दूसरी गोष्ट म्हणजे कुणाचा पराभव करण्यासाठी जर त्यांनी पदवी घेतली असती तर ते संपले असते. आजच्या युगात आपण त्याला तथाकथीत Competition म्हणतो. म्हणजे तुमच्या ध्येयाचे मूळ कारण सोडून बाबासाहेब भटकले असते तर अमर झाले नसते. तात्पर्य समजून घ्या.

जीवनात यशस्वी होण्यासाठी कुणाची Competition करण्याची गरज नाही. आपण विद्वान फक्त आपल्या भावनिक कारणास्तव व्हायला पाहिजे, पैशासाठी किंवा कुणाला पराभूत करण्यासाठी नव्हे हा वैज्ञानिक मानसशास्त्रीय सिध्दांत बाबासाहेब यांनी जीवनात अमलात आणला. आजच्या पिढीने बाबासाहेब यांना या दृष्टीने बघणे आवश्यक आहे. तुम्ही प्रथम तुमचे ध्येय ठरवा. त्यानंतर ते मिळवण्यासाठीचे तुमचे वैयक्तिक भावनिक कारण शोधा, तुमचे अंतर्मन यशाकडे आपोआपच चालू लागेल. दुसरी गोष्ट म्हणजे आपली तुलना कुणाशीही न करता आपण यशस्वी होण्यासाठी भावनिक कारणाने स्वार्थी व्हा. आम्ही पैशाने स्वार्थी होतो, कर्माने/कर्तृत्ववाने नाही. बाबासाहेब कर्तृत्ववाने स्वार्थी होते म्हणून आजच्या पिढीला नैराश्याने ग्रासले आहे. बाबासाहेब त्या दृष्टिकोणातून प्रेरणा आहेत. प्रेरणा त्यांच्याकडून अशी घ्या तेव्हाच तुम्ही १८ -१८ तास अभ्यास करू शकाल. पालकांनी सुद्धा मुलांना मार्गदर्शन करताना पैशासाठी किंवा जागतिक स्पर्धेसाठी ज्ञानार्जन करावे असा उलटा सल्ला देऊ नये उलट ज्ञान हे भावनेच्या परिपूर्णतेसाठी आवश्यक आहे हे त्यांच्या अंतर्मनावर बिंबवावे म्हणजे ते एक पदवी, एक नोकरी - पैसा या पलीकडे जगाकडे डोळस दृष्टीने बघतील व ज्ञानी होतील. ज्ञानी झाल्यावर पैसा, प्रसिद्धी, समृद्धी, बंगला, गाडी ह्या दुय्यम गोष्टी आपोआप येतात त्यासाठी फार कष्ट करण्याची गरज नाही. त्यांचा मुख्य हेतू ज्ञानार्जन असावा असे संस्कार प्रत्येक पालकाने मुलावर करणे आवश्यक आहे आणि हेच बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या आयुष्याचे पहिले सार आहे.


तुम्हाला जर आयुष्यात यशस्वी व्हायचे असेल तर ठराविक गोष्टीवर लक्ष केंद्रीत करा
"If you want success you must have a narrow Minded"

बाबासाहेब यांच्या भाषणातील हे एक अत्यंत महत्त्वाचे वाक्य आहे. या वाक्यामध्ये त्यांनी अतिशय समर्पक व मोजक्या शब्दात यशस्वी होण्यासाठीच्या मानसशास्त्राची फार मोठी माहिती सांगितली. लक्षात घ्या यशस्वी होण्यासाठी तुम्ही ठराविक गोष्टीवर लक्ष केंद्रीत करा या त्यांच्या विचारांमध्ये फार मोठे मानसशास्त्र आहे. याला आपण ‘फोकस’ असे म्हणतो. यशस्वी होण्यासाठी फोकस होणे आवश्यक आहे. एकाच गोष्टीवर फोकस करण्यासाठी ची मानसशास्त्रीय प्रक्रिया ही अंतर्मनापासून (From Subconcious Mind) असते. आपल्या आयुष्यात विचार करणे ही प्रक्रिया बाह्यमनापासून (From Conscious Mind) तर कृती ही अंतर्मनापासून होत असते. आजच्या युगामध्ये माझी Concentration Power किंवा एकाग्रता कमी झाली आहे असे आपण नेहमी ऐकतो. मात्र याचे उत्तर बाबासाहेब यांनी त्यांच्या वरील वाक्याच्या सारामध्ये सांगितलं आहे. आपण जे ऐकतो, वाचतो, विचार करतो ही सर्व बाह्यमनाची कार्य आहेत तर कृती ही अंतर्मनापासून होते. आपण बाह्यमनाने १०० विचार करू शकतो मात्र एका जागेवर बसून एकच कृती करू शकतो. विचारांमध्ये आपण विमानाने जगभर फिरू शकतो मात्र कृतीतून आपण एक वेळ खुर्चीवर बसून असतो. वरील वाक्याचा अर्थ विद्यार्थ्यांनी समजून घ्यायला हवा की, आपल्या ज्ञानार्जनासाठी आवश्यक असलेल्या एकाग्रतेसाठी बाबासाहेब म्हणतात त्याप्रमाणे एका वेळेस एकच काम करण्याची सवय लागली पाहिजे. जेव्हा आपण बाह्यमानापासून विचार करतो तेव्हा अनेक विचार मनात येऊ शकतात मात्र कृती एकाच वेळेस एकच कृती होते. आपले बाह्यमन चंचल असते तर अंतर्मन स्थिर. मानसिक आणि बौद्धिक स्थिरतेसाठी आपण अंनंतर्मनावर कार्य केले पाहिजे असे बाबासाहेबांना अभिप्रेत होते. ते त्यांनी कृतीतून सिध्दही केले. कारण ते एका वेळेस एकच काम फार निष्ठेने करायचे. परिस्थिती अनुकूल असो की प्रतिकूल म्हणूनच एक ब्रेडचा तुकडा व माश्यांचा तुकडा खाऊन त्यांनी ८ वर्षाचा अभ्यासक्रम त्यांची सव्वा दोन वर्षांत पूर्ण केला व आयुष्यात ३२ पदव्या प्राप्त केल्या. त्यामुळे त्यांनी त्यांच्या कृतीतून वरील मांडलेला मानसशास्त्रीय सिध्दांत त्यांनी सिद्ध केला तोही अंतर्मनापासून म्हणजे कृतीतून.

त्याच संदर्भात मी पुढे बोलेन की, एकाग्रतेसाठी आयुष्यात वर्तमानात जगणे आवश्यक असते. माणसाला दोन गोष्टींचे फार दुःख असते, एक तर भविष्याची चिंता (Fear of Future) आणि दुसरं म्हणजे भूतकाळातील पश्चाताप (Regrets of Past) बाबासाहेबांना ह्या दोन्ही गोष्टीचा लवलेशही नव्हता. कारण मी जे आज काम करतोय तेवढंच माझं आहे असे मानणारे त्यांचे व्यक्तिमत्त्व होते. उद्या काय होईल याची चिंता त्यांना नव्हती तर ते भूतकाळ फार उगाळत बसले नाही किंवा मिळालेल्या एक - दोन पदव्यावर समाधानी झाले नाहीत. म्हणजे मानसिक दृष्टीने बाबासाहेब हे फार कणखर व परिपक्व होते हे सिद्ध होते आणि नकळतपणे एकाग्रतेविषयी अनेक गोष्टी त्यानी कृतीतून दाखविल्या. त्यांचे व्यक्तिमत्व प्रत्येक मानसशास्त्रतज्ञाला सुद्धा अभ्यासासाठी हवंहवंस वाटते.

वरील दोन्ही उदाहरणावरून बाबासाहेब उत्तम मानसशास्त्रज्ञ होते हे सिद्ध होते. तसेच अनेक मानसशास्त्रज्ञ सिध्दांत मांडतात किंवा सांगतात किंवा शिकवतात. मात्र बाबासाहेब हे सर्व कृतीतून उतरवत होते म्हणून मला बाबासाहेब हे उत्तम मानसशास्त्रज्ञ वाटले म्हणून हा लेख प्रपंच आपणासमोर मांडला.

- डॉ. अमोल आत्माराम देशमुख.

अभिप्राय

अभिप्राय
नाव

अ ल खाडे,2,अ ज्ञा पुराणिक,1,अंकित भास्कर,1,अंजली भाबट-जाधव,1,अंधश्रद्धेच्या कविता,5,अकोला,1,अजय दिवटे,1,अजित पाटणकर,18,अनंत दळवी,1,अनंत फंदी,1,अनंत भावे,1,अनिकेत येमेकर,2,अनिकेत शिंदे,1,अनिल गोसावी,2,अनिल भारती,1,अनिल वल्टे,1,अनुभव कथन,18,अनुरथ गोरे,1,अनुराधा पाटील,1,अनुराधा फाटक,39,अनुवादित कविता,1,अपर्णा तांबे,7,अब्राहम लिंकन,2,अभंग,6,अभिजीत टिळक,2,अभिव्यक्ती,1313,अमन मुंजेकर,7,अमरश्री वाघ,2,अमरावती,1,अमित पडळकर,4,अमित पवार,1,अमित पापळ,35,अमित बाविस्कर,3,अमित सुतार,1,अमुक-धमुक,1,अमृत जोशी,1,अमृता शेठ,1,अमोल तांबे,1,अमोल देशमुख,1,अमोल वाघमारे,1,अमोल सराफ,2,अरविंद थगनारे,4,अरुण कोलटकर,1,अर्चना कुळकर्णी,1,अर्चना डुबल,2,अर्जुन फड,3,अर्थनीति,3,अल्केश जाधव,1,अविनाश धर्माधिकारी,2,अशोक थोरात,1,अशोक रानडे,1,अश्विनी तातेकर-देशपांडे,1,अश्विनी तासगांवकर,2,अस्मिता मेश्राम-काणेकर,5,अहमदनगर,1,अक्षय वाटवे,1,अक्षरमंच,1059,आईच्या कविता,28,आईस्क्रीम,3,आकाश पवार,2,आकाश भुरसे,8,आज,6,आजीच्या कविता,1,आठवणींच्या कविता,18,आतले-बाहेरचे,3,आतिश कविता लक्ष्मण,1,आत्मविश्वासाच्या कविता,13,आदित्य कदम,1,आदेश ताजणे,4,आनं कविता,1,आनंद दांदळे,8,आनंद प्रभु,1,आनंदाच्या कविता,24,आमट्या सार कढी,17,आर समीर,1,आरती गांगण,2,आरती शिंदे,4,आरत्या,82,आरोग्य,21,आशा गवाणकर,1,आशिष खरात-पाटील,1,इंदिरा संत,6,इंद्रजित नाझरे,26,इंद्रजीत भालेराव,1,इतिहास,220,इसापनीती कथा,48,उत्तम कोळगावकर,2,उदय दुदवडकर,1,उन्मेष इनामदार,1,उपवासाचे पदार्थ,15,उमेश कानतोडे,1,उमेश कुंभार,14,उमेश चौधरी,1,उस्मानाबाद,1,ऋग्वेदा विश्वासराव,5,ऋचा पिंपळसकर,10,ऋचा मुळे,18,ऋषिकेश शिरनाथ,2,ऋषीकेश कालोकार,2,ए श्री मोरवंचीकर,1,एच एन फडणीस,1,एप्रिल,30,एम व्ही नामजोशी,1,एहतेशाम देशमुख,2,ऐतिहासिक स्थळे,1,ऑक्टोबर,31,ऑगस्ट,31,ऑडिओ कविता,15,ओंकार चिटणीस,1,ओम ढाके,8,ओमकार खापे,1,औरंगाबाद,1,कपिल घोलप,11,करण विधाते,1,करमणूक,69,कर्क मुलांची नावे,1,कल्याण इनामदार,1,कविता शिंगोटे,1,कवितासंग्रह,280,कवी अनिल,1,कवी ग्रेस,4,कवी बी,1,काजल पवार,1,कार्यक्रम,9,कार्ल खंडाळावाला,1,कालिंदी कवी,2,काशिराम खरडे,1,कि का चौधरी,1,किल्ले,97,किल्ल्यांचे फोटो,5,किशोर चलाख,6,किशोर पवार,1,कुठेतरी-काहीतरी,3,कुणाल खाडे,3,कुणाल लोंढे,1,कुसुमाग्रज,10,कृष्णकेशव,1,कृष्णाच्या आरत्या,5,के के दाते,1,के तुषार,8,के नारखेडे,2,केदार कुबडे,40,केदार नामदास,1,केदार मेहेंदळे,1,केशव मेश्राम,1,केशवकुमार,2,केशवसुत,5,कोल्हापूर,1,कोशिंबीर सलाड रायते,14,कौशल इनामदार,1,खंडोबाची स्थाने,2,खंडोबाच्या आरत्या,2,खरगपूर,1,ग दि माडगुळकर,5,ग दि माडगूळकर,1,ग ल ठोकळ,3,ग ह पाटील,4,गडचिरोली,1,गणपतीच्या आरत्या,5,गणपतीच्या गोष्टी,24,गणेश कुडे,2,गणेश तरतरे,19,गणेश निदानकर,1,गणेश पाटील,1,गणेश भुसारी,1,गण्याचे विनोद,1,गाडगे बाबा,1,गायत्री सोनजे,5,गावाकडच्या कविता,13,गुरुदत्त पोतदार,2,गुरूच्या आरत्या,2,गुलझार काझी,1,गो कृ कान्हेरे,1,गो गं लिमये,1,गोकुळ कुंभार,13,गोड पदार्थ,56,गोपीनाथ,2,गोविंद,1,गोविंदाग्रज,1,गौतम जगताप,1,गौरांग पुणतांबेकर,1,घरचा वैद्य,2,घाट,1,चंद्रकांत जगावकर,1,चंद्रपूर,1,चटण्या,3,चातुर्य कथा,6,चित्रपट समीक्षा,1,चैतन्य म्हस्के,1,चैत्राली इंगळे,2,जयश्री चुरी,1,जयश्री मोहिते,1,जवाहरलाल नेहरू,1,जळगाव,1,जाई नाईक,1,जानेवारी,31,जालना,1,जितेश दळवी,1,जिल्हे,31,जीवनशैली,429,जुलै,31,जून,30,ज्योती किरतकुडवे,1,ज्योती मालुसरे,1,टीझर्स,1,ट्रेलर्स,3,ठाणे,2,डिसेंबर,31,डॉ मानसी राजाध्यक्ष,1,डॉ. दिलीप धैसास,1,तनवीर सिद्दिकी,1,तन्मय धसकट,1,तरुणाईच्या कविता,7,तिच्या कविता,60,तुकाराम गाथा,4,तुकाराम धांडे,1,तुतेश रिंगे,1,तेजस्विनी देसाई,1,दत्ता हलसगीकर,2,दत्ताच्या आरत्या,5,दत्तात्रय भोसले,1,दत्तो तुळजापूरकर,1,दया पवार,1,दर्शन जोशी,2,दर्शन शेळके,1,दशरथ मांझी,1,दादासाहेब गवते,1,दामोदर कारे,1,दिनदर्शिका,366,दिनविशेष,366,दिनेश बोकडे,1,दिनेश लव्हाळे,1,दिनेश हंचाटे,1,दिपक शिंदे,2,दिपाली गणोरे,1,दिवाळी फराळ,26,दीपा दामले,1,दीप्तीदेवेंद्र,1,दुःखाच्या कविता,74,दुर्गेश साठवणे,1,देवीच्या आरत्या,3,देशभक्तीपर कविता,2,धनराज बाविस्कर,67,धनश्री घाणेकर,1,धार्मिक स्थळे,1,धुळे,1,धोंडोपंत मानवतकर,12,नमिता प्रशांत,1,नलिनी तळपदे,1,ना के बेहेरे,1,ना घ देशपांडे,4,ना धों महानोर,3,ना वा टिळक,1,नांदेड,1,नागपूर,1,नारायण शुक्ल,1,नारायण सुर्वे,2,नाशिक,1,नासीर संदे,1,निखिल पवार,3,निमित्त,4,निराकाराच्या कविता,11,निवडक,6,निसर्ग कविता,31,नृसिंहाच्या आरत्या,1,नोव्हेंबर,30,न्याहारी,50,पथ्यकर पदार्थ,2,पद्मा गोळे,4,परभणी,1,पराग काळुखे,1,पर्यटन स्थळे,1,पल्लवी माने,1,पवन कुसुंदल,2,पांडुरंग वाघमोडे,3,पाककला,320,पाककृती व्हिडिओ,15,पालकत्व,7,पावसाच्या कविता,36,पी के देवी,1,पु ल देशपांडे,9,पु शि रेगे,1,पुंडलिक आंबटकर,3,पुडिंग,10,पुणे,12,पुरुषोत्तम जोशी,1,पुरुषोत्तम पाटील,1,पुर्वा देसाई,2,पूजा काशिद,1,पूजा चव्हाण,1,पूनम राखेचा,1,पोस्टर्स,5,पोळी भाकरी,27,पौष्टिक पदार्थ,20,प्र श्री जाधव,12,प्रकाश पाटील,1,प्रजोत कुलकर्णी,1,प्रतिक बळी,1,प्रतिभा जोजारे,1,प्रतिमा इंगोले,1,प्रतिक्षा जोशी,1,प्रदिप कासुर्डे,1,प्रफुल्ल चिकेरूर,10,प्रभाकर महाजन,1,प्रभाकर लोंढे,3,प्रवास वर्णन,1,प्रवासाच्या कविता,11,प्रविण पावडे,15,प्रवीण दवणे,1,प्रवीण राणे,1,प्रसन्न घैसास,2,प्रज्ञा वझे,2,प्रज्ञा वझे-घारपुरे,10,प्राजक्ता गव्हाणे,1,प्रिती चव्हाण,24,प्रिया जोशी,1,प्रियांका न्यायाधीश,3,प्रेम कविता,97,प्रेरणादायी कविता,17,फ मुं शिंदे,3,फादर स्टीफन्स,1,फेब्रुवारी,29,फोटो गॅलरी,10,फ्रॉय निस्सेन,1,बहिणाबाई चौधरी,6,बा भ बोरकर,8,बा सी मर्ढेकर,7,बातम्या,9,बाबा आमटे,1,बाबाच्या कविता,7,बायकोच्या कविता,5,बालकविता,14,बालकवी,8,बाळाची मराठी नावे,1,बाळासाहेब गवाणी-पाटील,21,बिपीनचंद्र नेवे,1,बी रघुनाथ,1,बीड,1,बुलढाणा,1,बेकिंग,9,भंडारा,1,भक्ती कविता,17,भक्ती रावनंग,1,भरत माळी,2,भा दा पाळंदे,1,भा रा तांबे,7,भा वें शेट्टी,1,भाज्या,29,भाताचे प्रकार,16,भानुदास,1,भानुदास धोत्रे,1,भुषण राऊत,1,भूगोल,1,भूमी जोशी,1,म म देशपांडे,1,मं वि राजाध्यक्ष,1,मंगला गोखले,1,मंगळागौरीच्या आरत्या,2,मंगेश कळसे,9,मंगेश पाडगांवकर,5,मंजुषा कुलकर्णी,2,मंदिरांचे फोटो,3,मंदिरे,4,मधल्या वेळेचे पदार्थ,40,मधुकर आरकडे,1,मधुकर जोशी,1,मधुसूदन कालेलकर,2,मनमोहन नातू,3,मनाचे श्लोक,205,मनिषा दिवेकर,3,मराठी,1,मराठी उखाणे,2,मराठी कथा,107,मराठी कविता,1106,मराठी कवी,3,मराठी कोट्स,2,मराठी गझल,26,मराठी गाणी,2,मराठी गोष्टी,67,मराठी चारोळी,42,मराठी चित्रपट,17,मराठी टिव्ही,50,मराठी नाटक,1,मराठी पुस्तके,5,मराठी प्रेम कथा,23,मराठी भयकथा,44,मराठी मालिका,18,मराठी रहस्य कथा,2,मराठी लेख,46,मराठी विनोद,1,मराठी साहित्य,287,मराठी साहित्यिक,2,मराठी सुविचार,2,मराठीमाती,154,मसाले,12,महात्मा गांधी,1,महात्मा फुले,1,महाराष्ट्र,309,महाराष्ट्र फोटो,9,महाराष्ट्राचा इतिहास,32,महाराष्ट्रीय पदार्थ,22,महालक्ष्मीच्या आरत्या,2,महेंद्र म्हस्के,1,महेश जाधव,3,महेश बिऱ्हाडे,9,मांसाहारी पदार्थ,17,माझं मत,3,माझा बालमित्र,90,मातीतले कोहिनूर,19,माधव ज्यूलियन,6,माधव मनोहर,1,माधवानुज,3,मानसी सुरज,1,मारुतीच्या आरत्या,2,मार्च,31,मीना तालीम,1,मुंबई,10,मुंबई उपनगर,1,मुकुंद भालेराव,1,मुकुंद शिंत्रे,35,मुक्ता चैतन्य,1,मुलांची नावे,1,मुलाखती,1,मे,31,मैत्रीच्या कविता,6,मोहिनी उत्तर्डे,2,यवतमाळ,1,यशपाल कांबळे,4,यशवंत दंडगव्हाळ,24,यादव सिंगनजुडे,2,योगा,1,योगेश कर्डिले,6,योगेश सोनवणे,2,रंगपंचमी,1,रंजना बाजी,1,रजनी जोगळेकर,5,रत्नागिरी,1,रविंद्र गाडबैल,1,रविकिरण पराडकर,1,रवींद्र भट,1,रा अ काळेले,1,रा देव,1,रागिनी पवार,1,राजकीय कविता,10,राजकुमार शिंगे,1,राजेंद्र भोईर,1,राजेश पोफारे,1,राजेश्वर टोणे,3,राम मोरे,1,रामकृष्ण जोशी,2,रामचंद्राच्या आरत्या,5,रायगड,1,राहुल अहिरे,3,रुपेश सावंत,1,रेश्मा जोशी,2,रेश्मा विशे,1,रोहित काळे,7,रोहित साठे,14,लघुपट,3,लता मंगेशकर,2,लहुजी साळवे,1,लक्ष्मण अहिरे,2,लक्ष्मीकांत तांबोळी,2,लातूर,1,लिलेश्वर खैरनार,2,लीलावती भागवत,1,लोकमान्य टिळक,3,लोणची,9,वंदना विटणकर,2,वर्धा,1,वसंत बापट,12,वसंत सावंत,1,वा गो मायदेव,1,वा ना आंधळे,1,वा भा पाठक,2,वा रा कांत,3,वात्रटिका,2,वामन निंबाळकर,1,वासुदेव कामथ,1,वाळवणाचे पदार्थ,6,वि दा सावरकर,3,वि भि कोलते,1,वि म कुलकर्णी,5,वि स खांडेकर,1,विंदा करंदीकर,8,विक्रम खराडे,1,विचारधन,213,विजय पाटील,1,विजया जहागीरदार,1,विजया वाड,2,विजया संगवई,1,विठ्ठल वाघ,3,विठ्ठलाच्या आरत्या,5,विद्या कुडवे,4,विद्या जगताप,2,विद्याधर करंदीकर,1,विनायक मुळम,1,विरह कविता,57,विराज काटदरे,1,विलास डोईफोडे,4,विवेक जोशी,3,विशाल शिंदे,1,विशेष,7,विष्णूच्या आरत्या,4,विज्ञान तंत्रज्ञान,2,वृषाली काकडे,2,वृषाली सुनगार-करपे,1,वेदांत कोकड,1,वैभव गव्हाळे,1,वैभव सकुंडे,1,वैशाली झोपे,1,व्यंगचित्रे,52,व्रत-वैकल्ये,1,व्हिडिओ,13,शंकर रामाणी,1,शंकर विटणकर,1,शंकर वैद्य,1,शंकराच्या आरत्या,4,शरणकुमार लिंबाळे,1,शशांक रांगणेकर,1,शशिकांत शिंदे,1,शां शं रेगे,1,शांततेच्या कविता,7,शांता शेळके,11,शांताराम आठवले,1,शाम जोशी,1,शारदा सावंत,4,शाळेचा डबा,14,शाळेच्या कविता,10,शितल सरोदे,1,शिरीष पै,1,शिरीष महाशब्दे,8,शिल्पा इनामदार-आर्ते,1,शिक्षकांवर कविता,4,शुभम बंबाळ,2,शुभम सुपने,2,शेतकर्‍याच्या कविता,13,शेती,1,शेषाद्री नाईक,1,शैलेश सोनार,1,श्याम खांबेकर,1,श्रद्धा नामजोशी,9,श्रावणातल्या कहाण्या,27,श्री दि इनामदार,1,श्री बा रानडे,1,श्रीकृष्ण पोवळे,1,श्रीधर रानडे,2,श्रीधर शनवारे,1,श्रीनिवास खळे,1,श्रीपाद कोल्हटकर,1,श्रीरंग गोरे,1,श्रुती चव्हाण,1,संघर्षाच्या कविता,32,संजय उपाध्ये,1,संजय डोंगरे,1,संजय पाटील,1,संजय बनसोडे,2,संजय शिंदे,1,संजय शिवरकर,5,संजय सावंत,1,संजीवनी मराठे,3,संत एकनाथ,1,संत चोखामेळा,1,संत जनाबाई,1,संत तुकडोजी महाराज,2,संत तुकाराम,8,संत नामदेव,3,संत ज्ञानेश्वर,6,संतोष जळूकर,1,संतोष झोंड,1,संतोष सेलुकर,30,संदिप खुरुद,5,संदीपकुमार खुरुद,1,संदेश ढगे,39,संध्या भगत,1,संपादक मंडळ,1,संपादकीय,11,संपादकीय व्यंगचित्रे,2,संस्कार,2,संस्कृती,133,सई कौस्तुभ,1,सचिन पोटे,12,सचिन माळी,1,सण-उत्सव,22,सणासुदीचे पदार्थ,32,सतिश चौधरी,1,सतीश काळसेकर,1,सदानंद रेगे,2,सदाशिव गायकवाड,2,सदाशिव माळी,1,सनी आडेकर,10,सप्टेंबर,30,समर्थ रामदास,206,समर्पण,9,सरबते शीतपेये,8,सरला देवधर,1,सरिता पदकी,3,सरोजिनी बाबर,1,सलीम रंगरेज,8,सविता कुंजिर,1,सांगली,1,सागर बनगर,1,सागर बाबानगर,1,सातारा,1,साने गुरुजी,5,सामाजिक कविता,112,सामान्य ज्ञान,8,सायली कुलकर्णी,7,साहित्य सेतू,1,साक्षी खडकीकर,9,साक्षी यादव,1,सिंधुदुर्ग,1,सिद्धी भालेराव,1,सिमा लिंगायत-कुलकर्णी,3,सुदेश इंगळे,20,सुधाकर राठोड,1,सुनिल नागवे,1,सुनिल नेटके,2,सुनील गाडगीळ,1,सुभाष कटकदौंड,2,सुमती इनामदार,1,सुमित्र माडगूळकर,1,सुरज दळवी,1,सुरज दुतोंडे,1,सुरज पवार,1,सुरेश भट,2,सुरेश सावंत,2,सुशील दळवी,1,सुशीला मराठे,1,सुहास बोकरे,6,सैनिकांच्या कविता,4,सैरसपाटा,127,सोपानदेव चौधरी,1,सोमकांत दडमल,1,सोलापूर,1,सौरभ सावंत,1,स्तोत्रे,2,स्नेहा कुंभार,1,स्फुटलेखन,2,स्फूर्ती गीत,1,स्माईल गेडाम,4,स्वप्नाली अभंग,5,स्वाती काळे,1,स्वाती खंदारे,318,स्वाती गच्चे,1,स्वाती दळवी,9,स्वाती नामजोशी,31,स्वाती पाटील,1,स्वाती वक्ते,2,ह मुलांची नावे,1,हमार्टिक समा,1,हरितालिकेच्या आरत्या,1,हर्षद खंदारे,42,हर्षदा जोशी,3,हर्षवर्धन घाटे,2,हर्षाली कर्वे,2,हसनैन आकिब,3,हेमंत जोगळेकर,1,हेमंत देसाई,1,हेमंत सावळे,1,हेमा चिटगोपकर,8,होळी,5,ज्ञानदा आसोलकर,1,
ltr
item
मराठीमाती । माझ्या मातीचे गायन: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर - मातीतले कोहिनूर
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर - मातीतले कोहिनूर
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर - [Dr. Babasaheb Ambedkar] मोठे तत्वज्ञ,विद्वान,शिक्षणतज्ञ डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे अवघ्या जगाला माहीत आहेत.
https://1.bp.blogspot.com/-Mre43an9fYw/YF8XtH9MfmI/AAAAAAAAGGc/e4jZwbMK7c89Kau7vCK9GgHmdoV49wuxQCLcBGAsYHQ/s0/dr-babasaheb-ambedkar.jpg
https://1.bp.blogspot.com/-Mre43an9fYw/YF8XtH9MfmI/AAAAAAAAGGc/e4jZwbMK7c89Kau7vCK9GgHmdoV49wuxQCLcBGAsYHQ/s72-c/dr-babasaheb-ambedkar.jpg
मराठीमाती । माझ्या मातीचे गायन
https://www.marathimati.com/2021/03/dr-babasaheb-ambedkar.html
https://www.marathimati.com/
https://www.marathimati.com/
https://www.marathimati.com/2021/03/dr-babasaheb-ambedkar.html
true
2079427118266147504
UTF-8
सर्व पोस्ट लोड केल्या आहेत कोणत्याही पोस्ट आढळल्या नाहीत सर्व पहा अधिक वाचा उत्तर द्या उत्तर रद्द करा हटवा द्वारे स्वगृह पाने पाने सर्व पहा तुमच्यासाठी सुचवलेले विभाग संग्रह शोधा सर्व पोस्ट आपल्या विनंतीसह कोणतीही पोस्ट जुळणी आढळली नाही स्वगृहाकडे रविवार सोमवार मंगळवार बुधवार गुरुवार शुक्रवार शनिवार रवी सोम मंगळ बुध गुरु शुक्र शनी जानेवारी फेब्रुवारी मार्च एप्रिल मे जून जुलै ऑगस्ट सप्टेंबर ऑक्टोबर नोव्हेंबर डिसेंबर जाने फेब्रु मार्च एप्रि मे जून जुलै ऑग सप्टें ऑक्टो नोव्हें डिसें आत्ताच १ मिनिटापूर्वी $$1$$ मिनिटांपूर्वी १ तासापूर्वी $$1$$ तासांपूर्वी काल $$1$$ दिवसांपूर्वी $$1$$ आठवड्यांपूर्वी ५ आठवड्यांपेक्षा अधिक पूर्वी अनुयायी अनुसरण करा हे दर्जेदार साहित्य अवरोधीत केले आहे १: सामायिक करा २: सामायिक केलेल्या दुव्यावर क्लिक करून वाचा सर्व कोड कॉपी करा सर्व कोड कॉपी करा सर्व कोड आपल्या क्लिपबोर्डवर कॉपी केला आहे Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy विषय सूची