Loading ...
/* Dont copy */

विमा आणि वास्तव

विमा आणि वास्तव, अर्थनीति - [Vima Aani Vaastav, Arthniti] प्राचीन काळात राजेशाहीच्या कालखंडात प्रजेच्या रक्षणाची जबाबदारी राजाची असे.

विमा आणि वास्तव - अर्थनीति | Vima Aani Vaastav - Arthniti

प्राचीन काळात राजेशाहीच्या कालखंडात प्रजेच्या रक्षणाची जबाबदारी राजाची असे

‘मृत्यू’ हे अंतिम सत्य आहे:
महाभारतात ‘यक्षा’ची आख्यायिका आहे. चारही पांडव यक्षाची परवानगी न घेता,त्याच्या प्रश्नाचे उत्तर न देता यक्षाच्या तळ्यातील पाणी पितात आणि त्यांचा मृत्यू होतो. शेवटी धर्मराज युधिष्ठिर यक्षाच्या प्रश्नाचे समाधानकारक उत्तर देतो आणि यक्ष खुष होवून चारही पांडवांना जीवदान देतो. यक्षाचा प्रश्न असतो की ‘मनुष्य जीवनातील सर्वात मोठे आश्चर्य कोणते आहे?’ त्यावर पांडुपुत्र युधिष्ठिर उत्तर देतो की इतर मनुष्य प्राण्यांच्या मृत्युबद्दल हळहळ वाटणार्‍या माणसाला केवळ क्षणिक भान वाटते की ‘मृत्यू अटळ आहे’ पण अनंत काळात तो अमर असण्याचीच स्वप्न पाहत असतो. आजच्या युगात मात्र माणसाच्या जोखमीचे हस्तांतर करून काही प्रमाणात कमी दिवसापुरते तरी ‘अमरत्व’ साधता येते. कर्मवीर भाऊराव पाटलांनी श्रीमंत दानशूर व्यक्तींसाठी विमा प्रतिनिधित्व स्वीकारून विमाच्या मॅच्युरिटीसाठी ‘रयत संस्थेला वारसदार’ करून जनहीत साधले.

विम्याची गरज:
पुराणातील कथा सांगते की महादेवाने समुद्र मंथनातून तयार झालेल्या विषाचे प्राशन करून इतरांचे जीवन सुसह्य केले. ‘जोखीम धारणा’ तत्व देवांकडून राजांकडे आले. प्राचीन काळात राजेशाहीच्या कालखंडात प्रजेच्या रक्षणाची जबाबदारी राजाची असे. जनता त्यासाठी राजाकडे वस्तु स्वरुपात बिदागी देत असे.

भारतात पूर्वी एकत्र कुटुंब पद्धती होती. विधवा महिलांना दूसरा विवाह करण्याची पद्धत नव्हती. गरजा लिमिटेड होत्या. मोठ्या कुटुंबात दोन - चार व्यक्ती सहज पोसल्या जात असत. व्यवसाय शिक्षणाचे बाळकडू कुटुंबाकडून आपोआप मिळत असे. बारा बलुतेदारी पद्धतीत घरातील सदस्य संख्या जास्त असल्याने धंदा करण्यास मदत होत असे. न्यूक्लियर फॅमिली म्हणजे विभक्त कुटुंबात आजोबांचे व्यवसायविषयक ज्ञान आणि अनुभव नातवाला पासऑन होत नाही. तरुण वर्गाचे उमेदीचे वर्ष आणि भरपूर द्रव्य ओतल्याशिवाय तो ‘सेटल’ होत नाही. महाविद्यालयीन शिक्षणाबरोबरच ‘करीयर’ साठी खूप वेळ आणि पैसा लागतो. असा वित्तीय मदत करणारा हक्काचा फायनांन्सर म्हणजे ‘वडील/बाप’ हयात नसेल त्या कुटुंबाची प्रगती स्वर्गवासी पित्याच्या इच्छेप्रमाणे होणार नाही.

विम्याचा इतिहास:
मनुस्मृती आणि याज्ञवल्क्य अशा धर्मशास्त्रात तसेच कौटिल्य अर्थशास्त्रात विम्याचा उल्लेख आढळतो. गरज ही शोधाची जननी असते. लंडन शहरात लागलेली ‘मोठी आग’ ही विमा कंपन्याच्या उदयाला कारणीभूत ठरली. रविवार २ सप्टेंबर १६६६ ते गुरुवार ६ सप्टेंबर१६६६ ह्या काळातील भीषण आगीत जवळपास ७०,००० हजार घरे जाळून खाक झाली.

भारतात ‘ओरिऐंटल लाइफ इन्शुरन्स’ ही पहिली जीवन विमा कलकत्ता येथे १८१८ सुरू झाली. १८३४ मध्ये ही कंपनी अयशस्वी झाली. जनतेच्या हितसंबधांच्या रक्षणासाठी १९३८ मध्ये विमा कायदा तयार करण्यात आला. १९५०च्या च्या विमा दुरुस्ती कायद्याने अवैध स्पर्धा संपुष्टात आल्या. मोठ्या संख्येने विमा कंपन्या आणि बेकायदेशीर स्पर्धा स्पर्धेची पातळी जास्त होती. अन्यायी व्यापार पद्धतीने व्यवसाय होत होता. म्हणूनच भारत सरकारने विमा व्यवसायाचे राष्ट्रीयीकरण करण्याचा निर्णय घेतला. १९५६ मध्ये २४५ भारतीय आणि विदेशी एकत्र करून आयुर्विमा महामंडळ अस्तित्त्वात आणले गेले. ९०च्या दशकाच्या अखेरीस विमा क्षेत्र खाजगी क्षेत्रासाठी खुले करण्यात आले.

विवाहित महिला मालमत्ता कायदा १८७४:
१९२३मध्ये ह्या कायद्यात कलम सहा नुसार विवाहित महिलेला विमा पॉलिसीचादेखील फायदा देण्यात आला. कोणत्याही पॉलिसीच्या सुरुवातीलाच असा एक वेगळा फॉर्म भरावा लागतो. ह्या कायद्याचा उद्देश महिलेला संपूर्ण सरक्षण देण्याचा आहे. पॉलिसी धारकाच्या मृत्यूनंतर किंवा त्याच्या हयातीत मिळणारे सर्व लाभ फक्त महिलेलाच दिले जातात. पॉलिसीधारक व्यक्ती हयात असली तरी त्या व्यक्तीला ह्या पॉलिसीचा काहीही लाभ मिळत नाही. पॉलिसी धारकाच्या मृत्यूनंतर किंवा दिवाळखोरीनंतर महिलेला मिळालेल्या रक्कमेवर त्याची बँक, सावकार, धनको किंवा सरकारसुद्धा बाकी रक्कमेसाठी तगादा लावू शकत नाही. अशा पॉलिसीवर कर्ज मिळत नाही.

विमा कंपन्यांकडून मिळालेले सर्व लाभ करमुक्त नसतात:
आयकर कायद्यात विमा परताव्यासाठी कलम १०(१०डी) आहे. विमा कंपन्यांकडून मिळणारे सर्व लाभ करमाफ नसतात. ३१ मार्च २००३ पूर्वी घेतलेल्या पॉलिसीवरील मिळणारे लाभ करमुक्त आहेत. पॉलिसीधारकाच्या मृत्यूच्या भरपाईबद्दल त्याच्या नामनिर्देशित व्यक्तीला जो मोबदला मिळतो तो पुर्णपणे करमाफ असतो. मेडीक्लेम पॉलिसीबद्दल झालेल्या खर्चामुळे विमा कंपनीकडून पॉलिसीहोल्डरला मिळणारी भरपाई ही प्रतिपूर्ती असते; म्हणून मेडीक्लेमचे सर्व फायदे करमाफ असतात. ‘की मॅन इन्शुरन्स’ योजनेत मिळणारी परिपक्वता रक्कम करपात्र असते. १ एप्रिल २००३ ते ३१ मार्च २०१२ ह्या कालावधीत घेतलेल्या विमा पॉलिसीच्या २०% पेक्षा जास्त वार्षिक हफ्ता असेल तर मुदतीनंतर मिळणारी रक्कम ‘करमाफ’ होत नाही. विमा पॉलिसीधारकाला भरावा लागणारा वार्षिक प्रीमियम विमा रक्कमेच्या २० पेक्षा कमी असावा.

१ एप्रिल २०१२ नंतर घेतलेल्या विमा पॉलिसीचा वार्षिक प्रीमियम विमा आश्वासित (सम अ‍ॅश्युअर्ड) रक्कमेच्या १०% कमी प्रीमियम तरच आयकर कायद्यात फायदे दिले आहेत. दिव्यांग आणि शारीरिक अक्षम व्यक्तींसाठी घेतलेल्या विमा पॉलिसीचा प्रीमियम विमा रक्कमेच्या १५% पेक्षा कमी असेल तरच मिळणारे लाभ करमाफ असतात.

जीवन विमा पॉलिसी पाच वर्षाच्या आत जर मुदतपूर्व सरेंडर (सोड किम्मत) केली तर मिळणारे आत्मसमर्पण मूल्य करपात्र असते.

कलम ८०सी नुसार गुंतवणूक:
भारतीय विमा नियामक आणि विकास प्राधिकरणाने मान्यता दिलेल्या विमा कंपनीत गुंतवणूक केली तरच कलम ८०सीची वजावट मिळते. कलम १०(१०डी) नुसार ज्या विमा पॉलिसी करमाफ आहेत, त्याच विमा पॉलिसी कलम ८०सी नुसार गुंतवणुकीस पात्र आहेत. कोणत्या कालावधीचा प्रीमियम भरला हे महत्वाचे नाही, ‘कॅश पेड’ बेसिसवर ज्या आर्थिक वर्षात प्रीमियम भरला त्या वर्षाची ती गुंतवणूक असते. प्रीमियम उशिरा भरला तर त्याचे व्याज द्यावे लागते. कधीकधी पुनः मेडिकल तपासणी पॉलिसीहोल्डरच्या खर्चाने करावी लागते. असे खर्च कलम ८०सीला मान्य नाहीत. पारंपारिक योजना म्हणजे ट्रॅडिशनल प्लॅन किमान दोन वर्ष आणि यूनिटलिंक प्लॅन किमान पाच वर्षाचे प्रीमियम भरले तरच कलम ८० सीची वजावट मिळते. ज्येष्ठ नागरिक बचत योजनेचा धारण कालावधी किमान पाच वर्ष आहे. किमान धारण कालावधीत प्रीमियम भरला जात नसेल तर पुढील वर्षात आधीच्या वर्षाचे भरलेले प्रीमियम ‘इतर स्त्रोतांकडून उत्पन्न’ म्हणून दाखवावे लागते.

आईवडिलांनी मुलांचा आयुर्विमा प्रीमियम भरला तर कलम ८०सी नुसार आईवडीलांना गुंतवणुकीचा फायदा मिळतो. मुलाने मातापित्यांचा आयुर्विमा प्रीमियम भरला तर मुलाला आयकरच्या कलम ८०सी नुसार वजावट मिळत नाही. भाऊ किंवा बहिणीने एकमेकांचा आयुर्विमा प्रीमियम भरला तर कलम ८०सीची वजावट मिळत नाही.

मेडिक्लेम पॉलिसीज् आणि आरोग्य विमा (कलम ८०डी):
महान तत्वज्ञ मार्क ट्वेन म्हणतो की भारतीय रस्ते म्हणजे ‘मृत्यूच्या पाळण्यांचे जाळेच आहेत.’ भारतीय विमा नियामक आणि विकास प्राधिकरणाने १ जानेवरी २०१९च्या पत्रकात अशी सूचना केली की ‘प्रत्येक वाहनाला किमान तृतीयपक्ष विमा संरक्षण असावे’. व्यापक सर्वसमावेशक विम्यामुळे वाहनाचे आर्थिक नुकसान काही प्रमाणात रोखता येते. मोटार विम्याचे दावे अनेक वेळा छोट्या कारणाने नाकारले जावू जातात, त्यासाठी एकदा पॉलिसी शेड्यूल वाचून पहावे.

ऑफ-रोड काही दुर्दैवी घटना घडतात. सामान्य माणसाला दवाखान्याची पायरी चढण्याची वेळ आल्यास मेडिक्लेम पॉलिसीची आठवण येते. मेडिक्लेम आणि हेल्थ हे दोन वेगवेगळे शब्द आहेत. हे शब्द समानअर्थी नाहीत. ह्या पॉलिसी वाहनाच्या विम्यासारख्या असतात. पॉलिसी कालावधीत काही नुकसान झाले नाही तर पॉलिसीधारकाला काही मिळत नाही. मेडिक्लेम पॉलिसीत फक्त वैद्यकीय खर्चाची भरपाई मागता येते. आरोग्य विम्यात हॉस्पिटल खर्चाव्यतिरिक्त इतर फायदे दिले जातात उदा. रूग्णालयात दाखलशुल्क तसेच अतिरिक्त खर्च जसे की रुग्णवाहिका शुल्क, दैनिक किंवा रोख भत्ता इत्यादि. हेल्थ इन्शुरन्स पॉलिसीत ऑपरेशन नंतरच्या खर्चाचा अंतर्भाव असतो. काही गंभीर आजारांसाठी आरोग्य विमा फायदेशीर असतो. प्राप्तीकर कायद्यासाठी दोन्ही पॉलिसींचा एकत्र मिळून कलम ८०डी नुसार फायदा मिळतो.

कलम ८०डी वजावट कलम ८०सीच्या दीड लाख रुपयांव्यतिरिक्त असते. मुलाने आईवडिलांचा मेडिक्लेम प्रिमियम भरला तर मुलाला कलम ८०डी नुसार वजावट मिळेल. कमावत्या किंवा खर्चासाठी अवलंबून नसलेल्या व्यक्तीचा मेडिक्लेम पॉलिसी प्रीमियम भरला तर कलम ८०डी नुसार वजावट मिळत नाही. अवलंबून नसलेल्या व्यक्तीचा मेडिक्लेम प्रीमियम पॉलिसीधारकाच्या बँक खात्यातून भरला तरच कलम ८०डी नुसार वजावट मिळते.

विमा भरपाई आणि करकपात:
पॉलिसी धारकाला मिळणार्‍या मोबदल्यावरील टीडीएससाठी कलम १९४ डी ए १ ऑक्टोबर २०१४ रोजी टाकण्यात आले. एक लाख रुपये त्यासाठी किमान मर्यादा आहे. कलम १०(१०डी) अनुसार करपात्र असल्येल्या विमा पॉलिसीच्या एकूण परिपक्वतामूल्य, बोनस आणि इतर सर्व लाभांवर १ टक्के टीडीएस कापण्याची तरतूद होती. कलम १९४ डी ए नुसार जीवन विमा पॉलिसीचे फायदे एक लाखाच्या आत असेल तर टीडीएस केला जात नाही. अशा छोट्या रक्कमेची पोस्टिंग फॉर्म २६ ए एसला दिसत नाही. टिडीएस क्रेडिट स्टेटमेंटला विमा पॉलिसीवरचे निव्वळ लाभच प्रतिबिंबित व्हावेत म्हणून ५ जुलै २०१९ च्या अर्थसंकल्पात सुसूत्रता आणली गेली. हा बदल १ सप्टेंबर २०१९ पासून अमलात येईल. १ सप्टेंबर २०१९ पासून उच्च मूल्य सिंगल आणि प्रीमियम पॉलिसीच्या ‘निव्वळ लाभां’वर ५% टिडीएस करावा लागेल. पॉलिसीधारकाला त्याने भरलेल्या एकूण ‘विम्याचा हप्ता’ रकक्मेपेक्षा जी बोनस किंवा इतर स्वरूपातील एक्सट्रा फायदा मिळत असेल त्यावरच आता टिडीएस कापला जाईल.

अटमोस्ट गुड फेथ ते अमान्य दावे:
‘अटमोस्ट गुड फेथ’ म्हणजे ‘कमालीचा विश्वास’ हे विम्याचे मूलभूत नितीतत्त्व आहे. विमा हा एक कायदेशीर करार आहे. विम्याचा पहिला करार १३४७ मध्ये जेनोआ येथे मान्य करण्यात आला. विमा घेणार्‍या व्यक्तीने निर्णायक माहिती लपवली तर ती एक फसवणूक समजून विमा कंपनी नुकसान भरपाईचे दावे नाकारते. विमा घेणार्‍या व्यक्तीने एकदा प्रपोजल फॉर्म पुर्णपणे नीट वाचून समजून घ्यावा. पॉलिसी होल्डरने त्याची लाइफ स्टाइल नमूद करावयाची असते. खरी माहिती दिल्यास भविष्यात विम्याचे दावे सहज मिळू शकतात. नशेत वाहन चालविणे, मद्यपान, धूम्रपान, धोक्याचे व्यवसाय, बंद पडलेली पॉलिसी, बैलगाडी शर्यतीत मृत्यू किंवा वारसव्यक्तीनेच पॉलिसी होल्डरचा खून केला तर विमा कंपनी दावा नाकारते. कार रेसिंगमध्ये मृत्यू झाल्यास विमा कंपनी दावा नाकारू शकते. वारसदाराची माहिती अपडेट असावी. वारसदाराच्या नावाचे स्पेलिंग पॅन, आधार, बँक आणि सगळीकडे एक सारखेच असावे.

- सदाशिव गायकवाड

अभिप्राय

नाव

अ रा कुलकर्णी,1,अ ल खाडे,2,अ ज्ञा पुराणिक,1,अंकित भास्कर,1,अंजली भाबट-जाधव,1,अंधश्रद्धेच्या कविता,5,अकोला,1,अजय दिवटे,1,अजित पाटणकर,18,अनंत दळवी,1,अनंत फंदी,1,अनंत भावे,1,अनिकेत येमेकर,2,अनिकेत शिंदे,1,अनिल गोसावी,2,अनिल भारती,1,अनिल वल्टे,8,अनुभव कथन,19,अनुरथ गोरे,1,अनुराधा पाटील,1,अनुराधा फाटक,39,अनुवादित कविता,1,अपर्णा तांबे,7,अब्राहम लिंकन,2,अभंग,6,अभिजित गायकवाड,1,अभिजीत टिळक,2,अभिव्यक्ती,1386,अभिषेक कातकडे,5,अभिषेक घुगे,1,अमन मुंजेकर,7,अमरश्री वाघ,2,अमरावती,1,अमित पडळकर,4,अमित पवार,1,अमित बाविस्कर,3,अमित सुतार,1,अमुक-धमुक,1,अमृत जोशी,1,अमृता शेठ,1,अमोल कोल्हे,1,अमोल तांबे,1,अमोल देशमुख,1,अमोल बारई,7,अमोल वाघमारे,1,अमोल सराफ,2,अरविंद जामखेडकर,1,अरविंद थगनारे,5,अरुण कोलटकर,1,अरुण म्हात्रे,1,अर्चना कुळकर्णी,1,अर्चना डुबल,2,अर्जुन फड,3,अर्थनीति,3,अल्केश जाधव,1,अविनाश धर्माधिकारी,2,अशोक थोरात,1,अशोक रानडे,1,अश्विनी तातेकर-देशपांडे,1,अश्विनी तासगांवकर,2,अस्मिता मेश्राम-काणेकर,7,अहमदनगर,1,अक्षय वाटवे,1,अक्षरमंच,1132,आईच्या कविता,29,आईस्क्रीम,3,आकाश पवार,2,आकाश भुरसे,8,आज,6,आजीच्या कविता,1,आठवणींच्या कविता,18,आतले-बाहेरचे,3,आतिश कविता लक्ष्मण,1,आत्मविश्वासाच्या कविता,15,आदर्श कामिरे,4,आदित्य कदम,1,आदेश ताजणे,8,आनंद दांदळे,8,आनंद प्रभु,1,आनंदाच्या कविता,26,आमट्या सार कढी,18,आर समीर,1,आरती गांगण,2,आरती शिंदे,4,आरत्या,82,आरोग्य,21,आशा गवाणकर,1,आशिष खरात-पाटील,1,आशिष चोले,1,इंदिरा गांधी,1,इंदिरा संत,6,इंद्रजित नाझरे,26,इंद्रजीत भालेराव,1,इतिहास,281,इलाही जमादार,1,इसापनीती कथा,48,उत्तम कोळगावकर,2,उदय दुदवडकर,1,उन्मेष इनामदार,1,उपवासाचे पदार्थ,15,उमा पाटील,1,उमेश कानतोडे,1,उमेश कुंभार,14,उमेश चौधरी,1,उस्मानाबाद,1,ऋग्वेदा विश्वासराव,5,ऋचा पिंपळसकर,10,ऋचा मुळे,18,ऋषिकेश शिरनाथ,2,ऋषीकेश कालोकार,2,ए श्री मोरवंचीकर,1,एच एन फडणीस,1,एप्रिल,30,एम व्ही नामजोशी,1,एहतेशाम देशमुख,2,ऐतिहासिक स्थळे,2,ऑक्टोबर,31,ऑगस्ट,31,ऑडिओ कविता,15,ऑडिओ बुक,1,ओंकार चिटणीस,1,ओम ढाके,8,ओमकार खापे,1,ओशो,1,औरंगाबाद,1,कपिल घोलप,12,करण विधाते,1,करमणूक,72,कर्क मुलांची नावे,1,कल्पना देसाई,1,कल्याण इनामदार,1,कविता शिंगोटे,1,कवितासंग्रह,280,कवी अनिल,1,कवी ग्रेस,4,कवी बी,1,काजल पवार,1,कार्यक्रम,12,कार्ल खंडाळावाला,1,कालिंदी कवी,2,काशिराम खरडे,1,कि का चौधरी,1,किरण कामंत,1,किल्ले,97,किल्ल्यांचे फोटो,5,किशोर चलाख,6,किशोर पवार,1,कुठेतरी-काहीतरी,3,कुणाल खाडे,3,कुणाल लोंढे,1,कुसुमाग्रज,9,कृष्णकेशव,1,कृष्णाच्या आरत्या,5,के के दाते,1,के तुषार,8,के नारखेडे,2,केदार कुबडे,40,केदार नामदास,1,केदार मेहेंदळे,1,केशव मेश्राम,1,केशवकुमार,2,केशवसुत,5,कोल्हापूर,1,कोशिंबीर सलाड रायते,14,कौशल इनामदार,1,खंडोबाची स्थाने,2,खंडोबाच्या आरत्या,2,खरगपूर,1,ग दि माडगूळकर,6,ग ल ठोकळ,3,ग ह पाटील,4,गंगाधर गाडगीळ,1,गझलसंग्रह,1,गडचिरोली,1,गणपतीच्या आरत्या,5,गणपतीच्या गोष्टी,24,गणेश कुडे,2,गणेश तरतरे,20,गणेश निदानकर,1,गणेश पाटील,1,गणेश भुसारी,1,गण्याचे विनोद,1,गाडगे बाबा,1,गायत्री सोनजे,5,गावाकडच्या कविता,14,गुरुदत्त पोतदार,2,गुरूच्या आरत्या,2,गुलझार काझी,1,गो कृ कान्हेरे,1,गो गं लिमये,1,गोकुळ कुंभार,13,गोड पदार्थ,55,गोपीनाथ,2,गोविंद,1,गोविंदाग्रज,1,गौतम जगताप,1,गौरांग पुणतांबेकर,1,घरचा वैद्य,2,घाट,1,चंद्रकांत जगावकर,1,चंद्रपूर,1,चटण्या,3,चातुर्य कथा,6,चित्रपट समीक्षा,1,चैतन्य म्हस्के,1,चैत्राली इंगळे,2,जयश्री चुरी,1,जयश्री मोहिते,1,जवाहरलाल नेहरू,1,जळगाव,1,जाई नाईक,1,जानेवारी,31,जालना,1,जितेश दळवी,1,जिल्हे,31,जीवनशैली,432,जुलै,31,जून,30,ज्योती किरतकुडवे,1,ज्योती मालुसरे,1,टीझर्स,1,ट्रेलर्स,3,ठाणे,2,डिसेंबर,31,डॉ मानसी राजाध्यक्ष,1,डॉ. दिलीप धैसास,1,तनवीर सिद्दिकी,1,तन्मय धसकट,1,तरुणाईच्या कविता,7,तिच्या कविता,63,तुकाराम गाथा,4,तुकाराम धांडे,1,तुतेश रिंगे,1,तेजश्री कांबळे-शिंदे,4,तेजस्विनी देसाई,1,दत्ता हलसगीकर,2,दत्ताच्या आरत्या,5,दत्तात्रय भोसले,1,दत्तो तुळजापूरकर,1,दया पवार,1,दर्शन जोशी,2,दर्शन शेळके,1,दशरथ मांझी,1,दादासाहेब गवते,1,दामोदर कारे,1,दिनदर्शिका,366,दिनविशेष,366,दिनेश बोकडे,1,दिनेश लव्हाळे,1,दिनेश हंचाटे,1,दिपक शिंदे,2,दिपाली गणोरे,1,दिवाळी फराळ,26,दीपा दामले,1,दीप्तीदेवेंद्र,1,दुःखाच्या कविता,76,दुर्गेश साठवणे,1,देवीच्या आरत्या,3,देशभक्तीपर कविता,3,धनंजय सायरे,1,धनराज बाविस्कर,71,धनश्री घाणेकर,1,धार्मिक स्थळे,1,धुळे,1,धोंडोपंत मानवतकर,12,नमिता प्रशांत,1,नलिनी तळपदे,1,ना के बेहेरे,1,ना घ देशपांडे,4,ना धों महानोर,3,ना वा टिळक,1,नांदेड,1,नागपूर,1,नारायण शुक्ल,1,नारायण सुर्वे,2,नाशिक,1,नासीर संदे,1,निखिल पवार,3,नितीन चंद्रकांत देसाई,1,निमित्त,4,निराकाराच्या कविता,16,निवडक,9,निसर्ग कविता,37,निसर्ग चाटे,2,निळू फुले,1,नृसिंहाच्या आरत्या,1,नोव्हेंबर,30,न्याहारी,50,पथ्यकर पदार्थ,2,पद्मा गोळे,4,परभणी,1,पराग काळुखे,1,पर्यटन स्थळे,1,पल्लवी माने,1,पवन कुसुंदल,2,पांडुरंग वाघमोडे,3,पाककला,322,पाककृती व्हिडिओ,15,पालकत्व,7,पावसाच्या कविता,40,पी के देवी,1,पु ल देशपांडे,9,पु शि रेगे,1,पुंडलिक आंबटकर,4,पुडिंग,10,पुणे,15,पुरुषोत्तम जोशी,1,पुरुषोत्तम पाटील,1,पुर्वा देसाई,2,पूजा काशिद,1,पूजा चव्हाण,1,पूनम राखेचा,1,पोस्टर्स,5,पोळी भाकरी,27,पौष्टिक पदार्थ,20,प्र श्री जाधव,12,प्रकाश पाटील,1,प्रजोत कुलकर्णी,1,प्रतिक बळी,1,प्रतिभा जोजारे,1,प्रतिमा इंगोले,1,प्रतिक्षा जोशी,1,प्रदिप कासुर्डे,1,प्रफुल्ल चिकेरूर,10,प्रभाकर महाजन,1,प्रभाकर लोंढे,3,प्रवास वर्णन,1,प्रवासाच्या कविता,11,प्रविण पावडे,15,प्रवीण दवणे,1,प्रवीण राणे,1,प्रशांतकुमार मोहिते,2,प्रसन्न घैसास,2,प्रज्ञा वझे,2,प्रज्ञा वझे-घारपुरे,10,प्राजक्ता गव्हाणे,1,प्रितफुल प्रित,1,प्रिती चव्हाण,27,प्रिया जोशी,1,प्रियांका न्यायाधीश,3,प्रेम कविता,97,प्रेरणादायी कविता,17,फ मुं शिंदे,3,फादर स्टीफन्स,1,फेब्रुवारी,29,फोटो गॅलरी,11,फ्रॉय निस्सेन,1,बहिणाबाई चौधरी,6,बा भ बोरकर,8,बा सी मर्ढेकर,6,बातम्या,11,बाबा आमटे,1,बाबाच्या कविता,10,बाबासाहेब आंबेड,1,बायकोच्या कविता,5,बालकविता,14,बालकवी,9,बाळाची मराठी नावे,1,बाळासाहेब गवाणी-पाटील,21,बिपीनचंद्र नेवे,1,बी अरुणाचलाम्‌,1,बी रघुनाथ,1,बीड,1,बुलढाणा,1,बेकिंग,9,बेहराम कॉन्ट्रॅक्टर,1,भंडारा,1,भक्ती कविता,23,भक्ती रावनंग,1,भरत माळी,2,भा दा पाळंदे,1,भा रा तांबे,7,भा वें शेट्टी,1,भाग्यवेध,1,भाज्या,29,भाताचे प्रकार,16,भानुदास,1,भानुदास धोत्रे,1,भावनांची वादळे,1,भुषण राऊत,1,भूगोल,1,भूमी जोशी,1,म म देशपांडे,1,मं वि राजाध्यक्ष,1,मंगला गोखले,1,मंगळागौरीच्या आरत्या,2,मंगेश कळसे,9,मंगेश पाडगांवकर,5,मंजुषा कुलकर्णी,2,मंदिरांचे फोटो,3,मंदिरे,4,मधल्या वेळेचे पदार्थ,41,मधुकर आरकडे,1,मधुकर जोशी,1,मधुसूदन कालेलकर,2,मनमोहन नातू,3,मनाचे श्लोक,205,मनिषा दिवेकर,3,मनिषा फलके,1,मनोज शिरसाठ,9,मराठी,1,मराठी उखाणे,2,मराठी कथा,107,मराठी कविता,1173,मराठी कवी,3,मराठी कोट्स,4,मराठी गझल,30,मराठी गाणी,2,मराठी गोष्टी,67,मराठी चारोळी,42,मराठी चित्रपट,19,मराठी टिव्ही,53,मराठी नाटक,1,मराठी पुस्तके,7,मराठी प्रेम कथा,23,मराठी भयकथा,44,मराठी मालिका,20,मराठी रहस्य कथा,2,मराठी लेख,48,मराठी विनोद,1,मराठी साहित्य,288,मराठी साहित्यिक,2,मराठी सुविचार,2,मराठीप्रेमी पालक महासंमेलन,5,मराठीमाती,145,मसाले,12,महात्मा गांधी,8,महात्मा फुले,1,महाराष्ट्र,307,महाराष्ट्र फोटो,11,महाराष्ट्राचा इतिहास,32,महाराष्ट्रीय पदार्थ,22,महालक्ष्मीच्या आरत्या,2,महेंद्र म्हस्के,1,महेश जाधव,3,महेश बिऱ्हाडे,9,मांसाहारी पदार्थ,17,माझं मत,4,माझा बालमित्र,88,मातीतले कोहिनूर,19,माधव ज्यूलियन,6,माधव मनोहर,1,माधवानुज,3,मानसी सुरज,1,मारुतीच्या आरत्या,2,मार्च,31,मिलिंद खांडवे,1,मीना तालीम,1,मुंबई,12,मुंबई उपनगर,1,मुकुंद भालेराव,1,मुकुंद शिंत्रे,35,मुक्ता चैतन्य,1,मुलांची नावे,1,मुलाखती,1,मे,31,मैत्रीच्या कविता,8,मोहिनी उत्तर्डे,2,यवतमाळ,1,यशपाल कांबळे,4,यशवंत दंडगव्हाळ,25,यादव सिंगनजुडे,2,योगा,1,योगेश कर्डिले,6,योगेश सोनवणे,2,रंगपंचमी,1,रंजना बाजी,1,रजनी जोगळेकर,5,रत्नागिरी,1,रविंद्र गाडबैल,1,रविकिरण पराडकर,1,रवींद्र भट,1,रा अ काळेले,1,रा देव,1,रागिनी पवार,1,राजकारण,2,राजकीय कविता,12,राजकुमार शिंगे,1,राजेंद्र भोईर,1,राजेश पोफारे,1,राजेश्वर टोणे,3,राम मोरे,1,रामकृष्ण जोशी,2,रामचंद्राच्या आरत्या,5,रायगड,1,राहुल अहिरे,3,रुपेश सावंत,1,रेश्मा जोशी,2,रेश्मा विशे,1,रोहित काळे,7,रोहित साठे,15,लघुपट,3,लता मंगेशकर,2,लहुजी साळवे,1,लक्ष्मण अहिरे,2,लक्ष्मीकांत तांबोळी,2,लातूर,1,लिलेश्वर खैरनार,2,लीना पांढरे,1,लीलावती भागवत,1,लोकमान्य टिळक,3,लोणची,9,वंदना विटणकर,2,वर्धा,1,वसंत बापट,12,वसंत साठे,1,वसंत सावंत,1,वा गो मायदेव,1,वा ना आंधळे,1,वा भा पाठक,2,वा रा कांत,3,वात्रटिका,2,वादळे झेलतांना,2,वामन निंबाळकर,1,वासुदेव कामथ,1,वाळवणाचे पदार्थ,6,वि दा सावरकर,3,वि भि कोलते,1,वि म कुलकर्णी,5,वि स खांडेकर,1,विंदा करंदीकर,8,विक्रम खराडे,1,विचारधन,215,विजय पाटील,1,विजया जहागीरदार,1,विजया वाड,2,विजया संगवई,1,विठ्ठल वाघ,3,विठ्ठलाच्या आरत्या,5,विद्या कुडवे,4,विद्या जगताप,2,विद्याधर करंदीकर,1,विनायक मुळम,1,विरह कविता,58,विराज काटदरे,1,विलास डोईफोडे,5,विवेक जोशी,3,विशाल शिंदे,1,विशेष,12,विष्णूच्या आरत्या,4,विज्ञान तंत्रज्ञान,2,वृषाली सुनगार-करपे,1,वेदांत कोकड,1,वैभव गव्हाळे,1,वैभव सकुंडे,1,वैशाली झोपे,1,वैशाली नलावडे,1,व्यंगचित्रे,17,व्रत-वैकल्ये,1,व्हिडिओ,13,शंकर रामाणी,1,शंकर विटणकर,1,शंकर वैद्य,1,शंकराच्या आरत्या,4,शरणकुमार लिंबाळे,1,शशांक रांगणेकर,1,शशिकांत शिंदे,1,शां शं रेगे,1,शांततेच्या कविता,9,शांता शेळके,11,शांताराम आठवले,1,शाम जोशी,1,शारदा सावंत,4,शाळेचा डबा,15,शाळेच्या कविता,11,शितल सरोदे,1,शिरीष पै,1,शिरीष महाशब्दे,8,शिल्पा इनामदार-आर्ते,1,शिवाजी महाराज,7,शिक्षकांवर कविता,4,शुभम बंबाळ,2,शुभम सुपने,2,शेतकर्‍याच्या कविता,14,शेती,1,शेषाद्री नाईक,1,शैलेश सोनार,1,श्याम खांबेकर,1,श्रद्धा नामजोशी,9,श्रावणातल्या कहाण्या,27,श्री दि इनामदार,1,श्री बा रानडे,1,श्रीकृष्ण पंडित,1,श्रीकृष्ण पोवळे,1,श्रीधर रानडे,2,श्रीधर शनवारे,1,श्रीनिवास खळे,1,श्रीपाद कोल्हटकर,1,श्रीरंग गोरे,1,श्रुती चव्हाण,1,संघर्षाच्या कविता,33,संजय उपाध्ये,1,संजय डोंगरे,1,संजय पाटील,1,संजय बनसोडे,2,संजय शिंदे,1,संजय शिवरकर,5,संजय सावंत,1,संजीवनी मराठे,3,संत एकनाथ,1,संत चोखामेळा,1,संत जनाबाई,1,संत तुकडोजी महाराज,2,संत तुकाराम,8,संत नामदेव,3,संत ज्ञानेश्वर,6,संतोष जळूकर,1,संतोष झोंड,1,संतोष सेलुकर,30,संदिप खुरुद,5,संदीपकुमार खुरुद,1,संदेश ढगे,39,संध्या भगत,1,संपादक मंडळ,1,संपादकीय,11,संपादकीय व्यंगचित्रे,2,संस्कार,2,संस्कृती,133,सई कौस्तुभ,1,सचिन पोटे,12,सचिन माळी,1,सण-उत्सव,22,सणासुदीचे पदार्थ,32,सतिश चौधरी,1,सतीश काळसेकर,1,सदानंद रेगे,2,सदाशिव गायकवाड,2,सदाशिव माळी,1,सनी आडेकर,10,सप्टेंबर,30,समर्थ रामदास,206,समर्पण,8,सरबते शीतपेये,8,सरयु दोशी,1,सरला देवधर,1,सरिता पदकी,3,सरोजिनी बाबर,1,सलीम रंगरेज,8,सविता कुंजिर,1,सांगली,1,सागर बनगर,1,सागर बाबानगर,1,सातारा,1,साने गुरुजी,5,सामाजिक कविता,113,सामान्य ज्ञान,8,सायली कुलकर्णी,7,साहित्य सेतू,1,साक्षी खडकीकर,9,साक्षी यादव,1,सिंधुदुर्ग,1,सिद्धी भालेराव,1,सिमा लिंगायत-कुलकर्णी,3,सुदेश इंगळे,24,सुधाकर राठोड,1,सुनिल नागवे,1,सुनिल नेटके,1,सुनील गाडगीळ,1,सुभाष कटकदौंड,2,सुमती इनामदार,1,सुमित्र माडगूळकर,1,सुरज दळवी,1,सुरज दुतोंडे,1,सुरज पवार,1,सुरेश भट,2,सुरेश सावंत,2,सुशील दळवी,1,सुशीला मराठे,1,सुहास बोकरे,6,सैनिकांच्या कविता,4,सैरसपाटा,128,सोपानदेव चौधरी,1,सोमकांत दडमल,1,सोलापूर,1,सौरभ सावंत,1,स्तोत्रे,2,स्नेहा कुंभार,1,स्फुटलेखन,4,स्फूर्ती गीत,1,स्माईल गेडाम,4,स्वप्ना पाटकर,1,स्वप्नाली अभंग,5,स्वप्नील जांभळे,2,स्वाती काळे,1,स्वाती खंदारे,320,स्वाती गच्चे,1,स्वाती दळवी,9,स्वाती नामजोशी,31,स्वाती पाटील,1,स्वाती वक्ते,2,ह मुलांची नावे,1,हमार्टिक समा,1,हरितालिकेच्या आरत्या,1,हर्षद खंदारे,42,हर्षद माने,1,हर्षदा जोशी,3,हर्षवर्धन घाटे,2,हर्षाली कर्वे,2,हसनैन आकिब,3,हितेशकुमार ठाकूर,1,हिरवळ,1,हेमंत जोगळेकर,1,हेमंत देसाई,1,हेमंत सावळे,1,हेमा चिटगोपकर,8,होळी,5,ज्ञानदा आसोलकर,1,ज्ञानदेवाच्या आरत्या,2,marathimati,1,
ltr
item
मराठीमाती । माझ्या मातीचे गायन: विमा आणि वास्तव
विमा आणि वास्तव
विमा आणि वास्तव, अर्थनीति - [Vima Aani Vaastav, Arthniti] प्राचीन काळात राजेशाहीच्या कालखंडात प्रजेच्या रक्षणाची जबाबदारी राजाची असे.
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLYqv-8y5WFWM0hvLmXocMqg3Grcue-6H2O82-l2xGJbBrkLjX497J5_nwYQigI_J4R29xWwq3y-A-IbOXKx4WwHa0yjvejTxcQXKlpIEics-fq9vjqMY-ZHhWB6OnKn0R5QXIlcONx2tT/s0/vima-aani-vaastav.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLYqv-8y5WFWM0hvLmXocMqg3Grcue-6H2O82-l2xGJbBrkLjX497J5_nwYQigI_J4R29xWwq3y-A-IbOXKx4WwHa0yjvejTxcQXKlpIEics-fq9vjqMY-ZHhWB6OnKn0R5QXIlcONx2tT/s72-c/vima-aani-vaastav.jpg
मराठीमाती । माझ्या मातीचे गायन
https://www.marathimati.com/2020/10/vima-aani-vaastav.html
https://www.marathimati.com/
https://www.marathimati.com/
https://www.marathimati.com/2020/10/vima-aani-vaastav.html
true
2079427118266147504
UTF-8
सर्व पोस्ट लोड केल्या आहेत कोणत्याही पोस्ट आढळल्या नाहीत सर्व पहा अधिक वाचा उत्तर द्या उत्तर रद्द करा हटवा द्वारे स्वगृह पाने पाने सर्व पहा तुमच्यासाठी सुचवलेले विभाग संग्रह शोधा सर्व पोस्ट आपल्या विनंतीसह कोणतीही पोस्ट जुळणी आढळली नाही स्वगृहाकडे रविवार सोमवार मंगळवार बुधवार गुरुवार शुक्रवार शनिवार रवी सोम मंगळ बुध गुरु शुक्र शनी जानेवारी फेब्रुवारी मार्च एप्रिल मे जून जुलै ऑगस्ट सप्टेंबर ऑक्टोबर नोव्हेंबर डिसेंबर जाने फेब्रु मार्च एप्रि मे जून जुलै ऑग सप्टें ऑक्टो नोव्हें डिसें आत्ताच १ मिनिटापूर्वी $$1$$ मिनिटांपूर्वी १ तासापूर्वी $$1$$ तासांपूर्वी काल $$1$$ दिवसांपूर्वी $$1$$ आठवड्यांपूर्वी ५ आठवड्यांपेक्षा अधिक पूर्वी अनुयायी अनुसरण करा हे दर्जेदार साहित्य अवरोधीत केले आहे १: सामायिक करा २: सामायिक केलेल्या दुव्यावर क्लिक करून वाचा सर्व कोड कॉपी करा सर्व कोड कॉपी करा सर्व कोड आपल्या क्लिपबोर्डवर कॉपी केला आहे Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy विषय सूची